Co daje status studenta w pracy? Do kiedy ma się status studenta?

Masz indeks, studiujesz i właśnie zaczynasz swoją pierwszą pracę? Być może nawet nie zdajesz sobie sprawy, jak wiele korzyści niesie ze sobą status studenta w życiu zawodowym! W naszym artykule zdradzimy, na czym dokładnie polega status studenta w pracy, jakie ulgi zapewnia oraz kiedy i w jakich okolicznościach wygasa. Jeśli chcesz świadomie korzystać z przywilejów, które daje studiowanie, ten tekst jest właśnie dla Ciebie.

Czym jest status studenta?

Status studenta to szczególna pozycja prawna przysługująca osobom uczęszczającym na studia wyższe, potwierdzona formalnym wpisem na listę studentów uczelni wyższej. Osoby te korzystają z licznych przywilejów w pracy, m.in. możliwości zatrudnienia na preferencyjnych warunkach (w zależności od rodzaju umowy), zwolnienia ze składek na ubezpieczenia społeczne czy dostępu do ubezpieczenia zdrowotnego.

Status ten nabiera mocy z dniem immatrykulacji i trwa zazwyczaj do ukończenia studiów, choć dokładny moment jego utraty może zależeć od daty obrony pracy dyplomowej czy formalnego skreślenia z listy studentów. W praktyce status studenta umożliwia elastyczne łączenie nauki z pracą, obniża koszty zatrudnienia dla pracodawców i wspiera rozwój zawodowy młodych ludzi.

Szukasz pracy jako student albo absolwent? Zobacz najlepsze oferty na Asistwork!

Status studenta – podstawa prawna

Status studenta w polskim systemie prawnym opiera się na przepisach zawartych przede wszystkim w Ustawie z dnia 20 lipca 2018 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Według przepisów statusem studenta dysponuje osoba przyjęta na studia pierwszego stopnia (studia licencjackie), drugiego stopnia (studia magisterskie) lub jednolite studia magisterskie, która złożyła ślubowanie. Status ten przysługuje wyłącznie studentom uczelni wyższych i nie obejmuje osób kształcących się na studiach podyplomowych czy doktoranckich.

Dlaczego studenci posiadają szczególne przywileje w zatrudnieniu?

Studenci mają szczególne przywileje w zatrudnieniu, ponieważ ich sytuacja wiąże się z istotnymi kosztami nauki i równoczesnym łączeniem pracy z edukacją. Wysokie opłaty za studia, koszty książek, materiałów oraz utrzymania skłaniają młodych ludzi do podejmowania pracy, jednak ze względu na obowiązki akademickie potrzebują oni elastycznych warunków zatrudnienia i wsparcia finansowego. Przywileje, takie jak zwolnienie z obowiązku opłacania składek ZUS czy ulgi podatkowe dla studentów, mają zachęcić ich do aktywności zawodowej i umożliwić łączenie pracy z nauką bez nadmiernego obciążenia finansowego po stronie zarówno studenta, jak i pracodawcy.

Dzięki temu studenci mogą zdobywać cenne doświadczenie zawodowe, co jest jednym z największych motywatorów do pracy, a jednocześnie ich koszty związane z edukacją są częściowo łagodzone. To przyczynia się również do lepszego startu na rynku pracy po ukończeniu studiów – praca w trakcie nauki daje im pierwsze praktyczne umiejętności i doświadczenia w środowisku zawodowym, co jest wysoko cenione przez potencjalnych pracodawców.

Jak uzyskać status studenta?

Aby uzyskać status studenta, należy zostać formalnie przyjętym na studia wyższe na uczelni i zarejestrowanym na niej jako aktywny uczestnik zajęć. Status ten przysługuje osobom, które rozpoczęły naukę na studiach I stopnia (licencjackich), II stopnia (magisterskich) lub jednolitych magisterskich, a potwierdzeniem tego jest wpis na listę studentów oraz złożenie ślubowania studenckiego.

Praktycznie cały proces sprowadza się do:

• Rekrutacji i przyjęcia na uczelnię – po pozytywnym przejściu tego etapu zostajesz studentem i otrzymujesz legitymację studencką, która jest podstawowym dokumentem potwierdzającym Twój status.

• Rejestracji na zajęcia i aktywnym uczestnictwie w nich – regularne studiowanie jest warunkiem utrzymania statusu.

W przypadku potrzeby oficjalnego potwierdzenia statusu, np. dla pracodawcy, można uzyskać zaświadczenie o statusie studenta w dziekanacie lub biurze obsługi studentów, składając tam odpowiedni wniosek lub korzystając z formy elektronicznej, jeśli uczelnia ją udostępnia.

Od kiedy ma się status studenta?

Formalnie status studenta uzyskuje się z dniem immatrykulacji, czyli po przyjęciu na studia oraz złożeniu ślubowania i wpisaniu na listę studentów. Od tego momentu przysługują m.in. ulgi komunikacyjne, ubezpieczenie zdrowotne w ramach uczelni oraz zwolnienie z opłacania składek ZUS przy zatrudnieniu na umowę zlecenie. Status studenta nie rozpoczyna się więc od pierwszych zajęć ani też od momentu przyjęcia na studia, lecz formalnie od ślubowania i wpisu na listę studentów.

Czy studia podyplomowe dają status studenta?

Studia podyplomowe (a także doktoranckie) nie dają statusu studenta. Osoby uczące się na studiach podyplomowych mają formalnie status słuchacza, a nie studenta, co oznacza, że nie przysługują im uprawnienia i przywileje typowe dla studentów, takie jak legitymacja studencka, zniżki na komunikację miejską, ulgi na bilety do instytucji kultury czy prawo do stypendiów. Ponadto, słuchacze studiów podyplomowych nie korzystają ze zwolnień ze składek na ubezpieczenia społeczne, które przysługują studentom zatrudnionym (do 26. roku życia).

Jak sprawdzić, czy mam status studenta?

Status studenta to formalny stan potwierdzający, że jesteś aktywnym uczestnikiem studiów wyższych. Możesz go w łatwy sposób zweryfikować na kilka sposobów.

• Legitymacja studencka: Sprawdź, czy Twoja legitymacja posiada aktualny hologram lub potwierdzającą pieczątkę z bieżącego semestru/roku. Ważna legitymacja potwierdza aktualny status studenta.

• Portal studencki uczelni: Zaloguj się na uczelniany portal studencki – przeważnie po zalogowaniu pojawia się informacja o statusie. Tam także znajdziesz szczegóły dotyczące aktualnej rejestracji na studia.

• Dziekanat lub biuro obsługi studentów: Możesz zgłosić się do dziekanatu lub odpowiedniego biura na uczelni z prośbą o oficjalne zaświadczenie o statusie studenta. Czasem uczelnie umożliwiają pobranie takiego dokumentu online.

• Korespondencja uczelniana: Sprawdzaj maile wysyłane na oficjalny adres studencki. Uczelnia przesyła tam ważne informacje dotyczące zmian w statusie studenta (np. skreślenie z listy).

• Zaświadczenie dla pracodawcy/ZUS-u: W przypadku potrzeby oficjalnego potwierdzenia – szczególnie dla pracodawcy lub ZUS-u – niezbędne jest zaświadczenie z uczelni.

WAŻNE: Sama legitymacja studencka nie zawsze jest wystarczająca jako dowód statusu, szczególnie dla pracodawców i ZUS – dlatego często wymagane jest oficjalne zaświadczenie z uczelni potwierdzające aktualny status studenta. Jeśli masz wątpliwości co do swojego statusu, skontaktuj się bezpośrednio z dziekanatem Twojej uczelni.

Jak uzyskać zaświadczenie o statusie studenta?

Aby uzyskać zaświadczenie o statusie studenta, należy złożyć odpowiedni wniosek w dziekanacie swojego wydziału lub w biurze obsługi studentów uczelni. W większości uczelni możliwe jest zgłoszenie wniosku zarówno osobiście, jak i elektronicznie – na przykład przez e-mail lub uczelniany system informatyczny.

Wniosek zwykle wymaga podania podstawowych danych, takich jak imię i nazwisko, numer indeksu, kierunek i stopień studiów. W niektórych przypadkach wystarczy ustna prośba o wydanie dokumentu (przy okazaniu ważnej legitymacji studenckiej).

Zaświadczenie jest bezpłatne i w większości uczelni wydawane jest od ręki lub w ciągu najbliższych dni. Dokument potwierdza aktualny status studenta i jest często wymagany przez pracodawców, urzędy, banki czy instytucje, gdy legitymacja studencka nie wystarcza jako dowód.

Kiedy traci się status studenta?

Status studenta traci się przede wszystkim w momencie ukończenia studiów, czyli po pomyślnej obronie pracy dyplomowej i złożeniu egzaminu końcowego. Jednak status ten można utracić znacznie wcześniej, w wyniku decyzji uczelni o skreśleniu z listy studentów – np. z powodu niezaliczenia semestru, niedotrzymania terminów, rezygnacji ze studiów, nieuczęszczaniu na zajęcia, opóźnień w złożeniu pracy dyplomowej, czy nieuregulowania czesnego. Inne przyczyny utraty statusu to niepodjęcie studiów pomimo przyjęcia na uczelnię, przerwanie studiów czy konsekwencje dyscyplinarne, takie jak wydalenie z uczelni.

Kiedy dokładnie wygasa status studenta? Za datę ukończenia studiów przyjmuje się dzień złożenia egzaminu dyplomowego, który jest ostatnim wymaganym formalnym etapem. W przypadku kierunków lekarskiego, lekarsko-dentystycznego i weterynarii, status studenta wygasa nie po obronie pracy dyplomowej, lecz w dniu zdania ostatniego egzaminu przewidzianego w planie studiów. Natomiast dla kierunku farmacja – dzień zaliczenia ostatniej przewidzianej w planie studiów praktyki.

Status studenta po obronie

Status studenta formalnie wygasa w dniu obrony pracy dyplomowej lub złożenia egzaminu dyplomowego kończącego studia. Oznacza to, że wraz z tym dniem tracisz wszystkie przywileje studenckie, takie jak zwolnienia ze składek ZUS przy zatrudnieniu czy prawo do wielu ulg i zniżek.

Jednak wiele uczelni, ze względów praktycznych, przedłuża ważność legitymacji studenckiej do końca semestru lub do 31 października roku ukończenia studiów, co pozwala korzystać z niej jeszcze przez kilka miesięcy po obronie – choć formalny status studenta już wygasł.

Warto również wiedzieć, że jeśli po ukończeniu studiów I stopnia podejmujesz studia II stopnia, to od momentu wpisania na listę studentów przywraca się Ci status studenta na czas ich trwania.

Status studenta po 26. roku życia

Status studenta formalnie przysługuje każdej osobie wpisanej na listę studentów uczelni wyższej, bez względu na wiek. Jednak większość ulg i preferencji dotyczących zatrudnienia i ubezpieczeń społecznych obowiązuje tylko do ukończenia 26. roku życia. Po przekroczeniu 26. roku życia, mimo że nadal możesz mieć status studenta (pozostając na liście studentów), tracisz prawo do zwolnienia pracodawcy z obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne (ZUS). Po ukończeniu 26 lat pracodawca musi opłacać za Ciebie składki ZUS niezależnie od tego, czy nadal studiujesz.

Jeśli chodzi o różne zniżki studenckie (np. bilety na komunikację miejską, bilety wstępu do różnych miejsc), to większość z nich także obowiązuje do 26. roku życia, choć zależy do od przepisów obowiązujących u danego przewoźnika czy w konkretnym miejscu.

Status studenta – do kiedy ma się ubezpieczenie zdrowotne?

Status studenta uprawnia do ubezpieczenia zdrowotnego, które formalnie wygasa z dniem ukończenia studiów lub skreślenia z listy studentów. Jednak prawo do świadczeń opieki zdrowotnej w ramach tego ubezpieczenia jest zachowane jeszcze przez 4 miesiące po zakończeniu nauki (np. po obronie pracy dyplomowej). Po upływie tego 4-miesięcznego okresu automatycznie ustaje Twoje prawo do korzystania z ubezpieczenia zdrowotnego rodziców lub z uczelni.

Dlatego po ukończeniu studiów warto zaplanować swoją dalszą sytuację ubezpieczeniową, np. podjąć pracę (na umowie zlecenie lub umowie o pracę), założyć działalność gospodarczą lub zgłosić się do urzędu pracy jako osoba bezrobotna, aby nie utracić dostępu do bezpłatnej opieki zdrowotnej finansowanej przez NFZ. Można także samodzielnie opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

Co daje posiadanie statusu studenta?

Posiadanie statusu studenta daje wiele korzyści zarówno w życiu codziennym, jak i podczas pracy oraz nauki. Przede wszystkim pozwala na:

• Korzystanie z licznych zniżek i ulg za okazaniem legitymacji studenckiej, np. na transport publiczny, bilety do kin, teatrów, muzeów oraz innych instytucji kulturalnych.

• Udział w zajęciach akademickich, seminariach oraz laboratoriach, co jest podstawą zdobywania wiedzy i kwalifikacji zawodowych.

• Dostęp do stypendiów oraz wsparcia finansowego, takich jak stypendia socjalne, naukowe, artystyczne czy sportowe, które ułatwiają pokrycie kosztów nauki i życia codziennego.

• Zwolnienia pracodawcy z obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne przy zatrudnieniu studenta na podstawie umowy zlecenia, co czyni zatrudnienie studenta korzystnym zarówno dla niego, jak i dla pracodawcy.

• Możliwość uczestnictwa w badaniach naukowych, konferencjach i wymianach studenckich, które sprzyjają rozwojowi osobistemu i zawodowemu.

• Prawo do korzystania z ubezpieczenia zdrowotnego z Narodowego Funduszu Zdrowia.

Status studenta a umowa zlecenie

Na jakie dokładnie korzyści może liczyć student zatrudniony na zleceniu? Co trzeba przedstawić pracodawcy, by móc korzystać z preferencyjnych warunków? I co się zmienia po przekroczeniu magicznej granicy 26. urodzin, a także po samym zakończeniu nauki? Przeczytaj nasze kompendium wiedzy na ten temat.

Zwolnienie ze składek ZUS: Student posiadający status studenta i nieukończony 26. rok życia jest zwolniony z obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe) oraz zdrowotne z tytułu umowy zlecenia. W praktyce oznacza to niższe koszty zatrudnienia studenta dla pracodawcy i często wyższe zarobki netto dla pracownika.

Potwierdzenie statusu studenta: Aby skorzystać z tego zwolnienia, student musi przedstawić zaświadczenie z uczelni potwierdzające aktualny status studenta, o którym pisaliśmy wyżej.

Ograniczenia wiekowe: Po ukończeniu 26 lat, nawet jeśli nadal masz status studenta, zwolnienie ze składek nie obowiązuje. Wówczas zleceniobiorca zaczyna podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnym na zasadach ogólnych, a pracodawca musi odprowadzać składki ZUS.

Umowa zlecenie z własnym pracodawcą: Jeśli student jest zatrudniony na umowę o pracę u tego samego pracodawcy, z którym ma podpisaną umowę zlecenie, to zwolnienie z ZUS nie ma zastosowania i składki muszą być odprowadzone. Natomiast gdy stosunek pracy łączy Cię z innym pracodawcą, zwolnienie ze składek na umowie zlecenie nadal obowiązuje.

Zmiana statusu w trakcie miesiąca: Jeśli student utraci status studenta w trakcie trwania umowy (np. kończy studia), ZUS dopuszcza proporcjonalne naliczenie składek od momentu utraty statusu do końca miesiąca. Wynagrodzenie za czas, kiedy osoba miała status studenta, pozostaje wolne od składek.

Ubezpieczenie chorobowe: Opłacanie składki na ubezpieczenie chorobowe na umowie zlecenie jest dobrowolne. Student do 26 roku życia może złożyć oświadczenie o dobrowolnym ubezpieczeniu chorobowym u pracodawcy, co daje prawo do świadczeń chorobowych i macierzyńskich.

Utrata statusu studenta a umowa zlecenie: Po utracie statusu studenta zleceniodawca ma obowiązek w ciągu 7 dni zgłosić zleceniobiorcę do ZUS i zacząć odprowadzać pełne składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne od wynagrodzenia z umowy zlecenia.

Wakacje między studiami I i II stopnia: Jeśli między ukończeniem studiów licencjackich a rozpoczęciem studiów magisterskich jest przerwa, a zatrudnienie trwa cały czas na umowie zlecenia, to w tym okresie trzeba opłacać składki ZUS.

Status studenta a umowa o pracę

Zatrudnienie studenta na umowę o pracę różni się pod wieloma względami od zatrudnienia na umowę zlecenie, zwłaszcza w zakresie składek ZUS oraz dostępnych uprawnień pracowniczych.

Pełne oskładkowanie umowy o pracę: W przypadku umowy o pracę dla studenta (zarówno do, jak i po 26. roku życia) pracodawca zobowiązany jest odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe) oraz składkę zdrowotną. Oznacza to, że wynagrodzenie brutto studenta będzie pomniejszane o składki ZUS, co wpływa na niższą kwotę netto niż w przypadku umowy zlecenia.

Ulga podatkowa dla młodych: Ulga dla młodych to zwolnienie z podatku dochodowego (PIT) dla osób, które nie ukończyły 26. roku życia. Dzięki temu mechanizmowi młodzi pracownicy (nie tylko studenci!), mogą osiągać przychody z określonych źródeł (m.in. umowy o pracę, umowy zlecenia, praktyk absolwenckich), które są całkowicie zwolnione z podatku do rocznego limitu 85 528 złotych (stan na 2025 rok). Po przekroczeniu tego limitu nadwyżka dochodów jest opodatkowana na zasadach ogólnych.

Prawa pracownicze: Umowa o pracę daje studentowi pełne prawa pracownicze, takie jak prawo do urlopu wypoczynkowego (jego wymiar zależy od stażu pracy), urlop macierzyński, wychowawczy, szkoleniowy, ochrona przed zwolnieniem. To ważne uprawnienia, z których nie można korzystać w przypadku umów cywilnoprawnych.

Status studenta – o tym pamiętaj

✅ Status studenta przysługuje osobie przyjętej na studia wyższe (I, II stopnia lub jednolite magisterskie), która złożyła ślubowanie. Status studenta nie przysługuje w przypadku studiów doktoranckich i podyplomowych.

✅ Student do 26. roku życia zatrudniony na umowie zlecenie nie podlega składkom ZUS (społecznym i zdrowotnej). Dzięki temu pracodawca płaci mniej, a student otrzymuje wyższe wynagrodzenie netto.

✅ Status studenta umożliwia także korzystanie z licznych zniżek (szczególnie na komunikację miejską, do kin, muzeów itp.), stypendiów i innych ulg dla studentów. Status potwierdza legitymacja z ważnym hologramem lub zaświadczenie z uczelni.

✅ Status wygasa w dniu obrony pracy dyplomowej lub w momencie skreślenia z listy studentów (np. w wyniku nieuczęszczania na zajęcia, nieopłacenia czesnego).