Zaświadczenie o niekaralności — jak i gdzie można je uzyskać

Zaświadczenie o niekaralności to dokument potwierdzający, że dana osoba nie została skazana wyrokiem sądu. Wydaje je Krajowy Rejestr Karny (KRK) na wniosek zainteresowanego podmiotu zbiorowego lub osoby fizycznej, pod warunkiem że istnieje podstawa prawna, dzięki której mogą uzyskać takie dane. Co oznacza to dla pracownika ubiegającego się o pracę? Jak i gdzie można uzyskać takie zaświadczenie? Wyjaśnijmy.

Kiedy potrzebujesz zaświadczenia o niekaralności

Jeśli ubiegasz się o pracę, pracodawca może wymagać od Ciebie przedłożenia zaświadczenia o niekaralności i sam może o nie wystąpić, ale tylko w określonych przypadkach. Innymi słowy, musi istnieć podstawa prawna. Co oznacza, że nie każdy pracodawca może od Ciebie wymagać zaświadczenia o niekaralności. Istnieje konkretna lista stanowisk, których taki wymóg dotyczy. Należą do nich:

• stanowiska urzędów państwowych i samorządowych,
• nauczyciele i wychowawcy kolonijni,
• policjanci,
• pracownicy kontroli skarbowej,
• agenci ochrony,
• konwojenci,
• detektywi,
• taksówkarze,
• przewodnicy i piloci wycieczek.

Przyjęło się jednak, że część pracodawców, którzy nie są uprawnieni przepisami do pozyskiwania takich informacji, oczekują przedłożenia zaświadczenia o niekaralności przez pracowników ubiegających się o zatrudnienie. Dotyczy to najczęściej tych stanowisk, z którymi wiąże się odpowiedzialność materialna i obrót gotówką. Należy jednak wiedzieć, że choć możesz spełnić oczekiwania pracodawcy i przedłożyć mu takie zaświadczenie, to jeśli tego nie zrobisz, nie możesz być z tego powodu zdyskredytowany w procesie rekrutacji. Gdybyś bowiem udowodnił pracodawcy, że ten nie przyjął Cię do pracy tylko ze względu na brak takiego dokumentu, a inna osoba ubiegająca się o to stanowisko o takich samych kwalifikacjach dostała zatrudnienie tylko ze względu na to, że taki dokument przedstawiła, mógłbyś dochodzić swoich praw w sądzie.

Kto może wnioskować o zaświadczenie o niekaralności

Ustawa z dnia 24 maja 2000 roku o Krajowym Rejestrze Karnym (KRK) z późniejszymi zmianami precyzyjnie mówi o tym, kto i jakie informacje może pozyskać z Rejestru. Podmiotami uprawnionymi są do tego zarówno pracodawcy, którzy prowadzą zatrudnienie na stanowiska z listy stanowisk objętych wymogiem niekaralności, jak i osoby fizyczne, których temat dotyczy. Innymi słowy, każda uprawniona osoba fizyczna, spółka osobowa lub kapitałowa, dla której istnieje podstawa prawna, może ubiegać się o takie informacje z Rejestru. Może się o nią ubiegać także sam zainteresowany.

Jakie informacje zawiera zaświadczenie o niekaralności

Zaświadczenie o niekaralności oprócz podstawowych informacji o osobie takich jak imiona, nazwisko, czy rok urodzenia, które wypełnia sam zainteresowany lub inny uprawniony podmiot, zawiera jedną, kluczową informację — że osoba figuruje lub nie figuruje w Krajowym Rejestrze Karnym. W praktyce oznacza to, że zaświadczenie jest odpisem, które ma na celu przedstawienie tylko jednej informacji. Dzięki niemu dowiemy się, czy sprawdzana osoba była skazana prawomocnym wyrokiem sądu, czy też nie.

Jak możesz uzyskać zaświadczenie o niekaralności

Istnieje kilka metod uzyskania zaświadczenia z KRK. Wniosek o taki dokument możesz złożyć osobiście, przez pełnomocnika, listownie lub przez Internet, Za każdym razem musisz jednak wypełnić wniosek, w którym należy wskazać dane osoby, o której informacje chcesz uzyskać.

Osobiście

Złożenie wniosku osobiście to najkrótsza droga do uzyskania zaświadczenia o niekaralności. Takie zaświadczenie dostaniesz od ręki (w wyjątkowych przypadkach do 7 dni) w punkcie informacyjnym Krajowego Rejestru Karnego, który znajduje się w najbliższym sądzie okręgowym lub rejonowym. Wystarczy, że wypełnisz wniosek, a pracownicy punktu sprawdzą, czy figurujesz w Rejestrze i przybiją na wniosku odpowiednią pieczęć. Innymi słowy, postawią pieczęć mówiąca o tym, że osoba wskazana we wniosku figuruje lub nie figuruje w Rejestrze Karnym.

Przez Pełnomocnika

Wniosek o zaświadczenie o niekaralności możesz złożyć przez pełnomocnika, którym mogą być Twoi bliscy, w tym mąż, żona, dzieci, rodzice, dziadkowie, wnuki, rodzeństwo lub dalsza rodziny i osoby niespokrewnione. Jednak w ich przypadku wymagana będzie opłata za pełnomocnictwo (nie zapłacisz jej jedynie za pełnomocnika będącego bliskim członkiem rodziny).

Pocztą Polską

Wniosek o wydanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego możesz złożyć także listownie, wysyłając list polecony na adres Biura Informacyjnego Krajowego Rejestru Karnego w Warszawie, albo na adres jednego z punktów informacyjnych. Zaświadczenie powinno zostać do Ciebie wysłane na adres wskazany we wniosku w terminie 7 dni, od otrzymania wniosku.

Przez Internet

Zaświadczenie z KRK wydawane jest także przez Internet. W tym celu musisz posiadać profil zaufany i wypełnić formularz za pośrednictwem strony Krajowego Rejestru Karnego. Warto jednak wiedzieć, że zapytania złożone w sposób elektroniczny, otrzymają odpowiedź także elektroniczną, która nie może zostać wydrukowana, a może być przesyłana jedynie poprzez e-mail lub nośnik pamięci elektronicznej. Zaświadczenie o niekaralności wydawane jest zwykle tego samego dnia, nie później jednak niż w terminie 7 dni od złożenia wniosku.

Czy zaświadczenie o niekaralności jest płatne

W zależności od sposobu złożenia wniosku dokument zaświadczenia o niekaralności zostanie Ci wydany za określoną opłatą. Jeśli złożysz wniosek osobiście w Punkcie Informacji Krajowego Rejestru Sądowego lub za pośrednictwem Poczty Polskiej, zapłacisz 30 zł. Opłatę musisz uiścić przed złożeniem lub wysłaniem wniosku za pomocą znaków opłat sądowej, zakupionych w kasie sądu, w systemie e-Płatności lub przelewem na rachunek bankowy Ministerstwa Sprawiedliwości, wskazując w tytule przelewu imię i nazwisko osoby, której dotyczy wniosek. Dowód wniesionej opłaty musisz dołączyć do wniosku.

Jeśli natomiast wniosek o wydanie zaświadczenia składasz za pośrednictwem e-KRK (przez Internet) to opłata wyniesie 20 zł i możesz ją wnieść wyłącznie za pomocą jednej z metod, udostępnionych w systemie e-KRK.

Jeśli wnioskujesz o wydanie zaświadczenia na swój temat, ale chcesz to zrobić za pośrednictwem osoby trzeciej, która nie jest z Tobą spokrewniona, to będziesz musiał dodatkowo wnieść opłatę skarbową za pełnomocnictwo (17 zł).

Wszystkie te opłaty reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2014 r. w sprawie opłat za wydanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego.