ESG – co to jest? Kogo dotyczy? Kto raportuje?

Przedsiębiorstwa są dziś rozliczane nie tylko z podatków, ale również z realizacji standardów ESG. Co to oznacza? Raportowanie w zakresie zrównoważonego rozwoju stało się faktem 1 stycznia 2024, kiedy obowiązywać zaczęła unijna dyrektywa CSRD. Wiele dużych firm musi więc zrobić rachunek sumienia i podsumować swoją działalność na rzecz ochrony środowiska, odpowiedzialności społecznej i ładu korporacyjnego. Dowiedz się, co dokładnie oznacza ESG, kogo dotyczy raportowanie niefinansowe oraz jak monitorować wybrane wskaźniki.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Czym jest ESG? Environmental, Social, Governance

• Raportowanie ESG – co to jest i kogo dotyczy?

• Czemu służy raportowanie niefinansowe ESG?

• Kto ma wgląd w raporty ESG?

• Szkolenie z raportowania zrównoważonego rozwoju (ESG) – czy warto?

• ESG a raportowanie w Polsce – jakich firm dotyczy?

Czym jest ESG? Environmental, Social, Governance

Jeśli prowadzisz odpowiedzialny biznes, musisz wiedzieć, co to jest ESG. Skrót ten należy rozwinąć jako Environmental, Social, Governance, czyli środowisko, społeczna odpowiedzialność biznesu oraz ład korporacyjny. To trzy filary, według których ocenia się dziś działalność przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju, zarówno na rynku kapitałowym, jak i w oczach klientów, inwestorów czy partnerów w łańcuchu dostaw.

Dbałość o ESG oznacza, że firma nie skupia się wyłącznie na wynikach finansowych, ale również na tym, jak jej działania wpływają na środowisko naturalne, ludzi i sposób zarządzania organizacją. Coraz częściej to nie tylko kwestia reputacji, ale wymóg prawny lub warunek współpracy, zwłaszcza dla przedsiębiorstw wielonarodowych.

E – Environmental (środowisko)

Ten filar dotyczy wpływu firmy na środowisko naturalne oraz podejmowanych działań w zakresie jego ochrony. W praktyce oznacza to:

• ograniczanie emisji gazów cieplarnianych i redukcję śladu węglowego,

• racjonalne gospodarowanie zasobami naturalnymi (np. wodą, energią, surowcami),

• podejmowanie działań na rzecz odbudowy bioróżnorodności i walki ze zmianami klimatu,

• realizację celów środowiskowych w zgodzie z wytycznymi Komisji Europejskiej.

W tym obszarze mierzy się często konkretne wskaźniki, np. zużycie energii, ilość odpadów czy emisje CO₂.

S – Social (społeczna odpowiedzialność)

„S” w ESG oznacza odpowiedzialność społeczną, czyli to, jak firma traktuje ludzi, zarówno wewnątrz organizacji, jak i na zewnątrz. W szczególności dotyczy to:

• poszanowania praw człowieka i zapewniania godnych warunków pracy,

• współpracy z lokalną społecznością (np. wspieranie lokalnych inicjatyw, edukacji czy kultury),

• kultury organizacyjnej opartej na równości szans i przeciwdziałania dyskryminacji,

• etycznych praktyk w łańcuchu dostaw, w tym przeciwdziałania pracy przymusowej lub nielegalnej.

Firmy oceniane są pod kątem polityk równościowych, wskaźników rotacji pracowników czy przejrzystości w relacjach z interesariuszami.

G – Governance (ład korporacyjny)

Ostatni filar ESG to governance, czyli tzw. ład korporacyjny (z ang. corporate governance). To sposób, w jaki firma jest zarządzana i jak podejmuje decyzje. Znaczenie ma tu:

• przejrzystość działań zarządu i struktury właścicielskiej,

• przestrzeganie zasad etyki, prawa i zgodności z regulacjami,

• unikanie konfliktów interesów oraz przeciwdziałanie korupcji,

• odpowiedzialność zarządu za strategię corporate sustainability,

• uwzględnianie nie tylko wskaźników finansowych, ale też pozafinansowych ryzyk w strategii rozwoju.

Silny ład korporacyjny jest podstawą zaufania wśród inwestorów, pracowników i kontrahentów.

Raportowanie ESG – co to jest i kogo dotyczy?

Obowiązek raportowania ESG nie obejmuje jeszcze wszystkich firm, ale jego zasięg sukcesywnie się rozszerza. Warto więc już teraz śledzić regulacje, nawet jeśli Twoje przedsiębiorstwo nie zostało jeszcze objęte formalnym obowiązkiem. Zgodnie z założeniami Komisji Europejskiej, raportowanie ESG ma być wdrażane etapami, z uwzględnieniem wielkości i charakteru działalności firmy. Głównym celem tych działań jest zwiększenie transparentności i umożliwienie inwestorom porównywania danych nie tylko finansowych, ale też środowiskowych, społecznych i związanych z corporate governance.

Raportowanie ESG – kto musi dopełnić tego obowiązku?

Od 2024 roku raportowanie niefinansowe stało się obowiązkowe dla największych podmiotów na rynku, ale lista firm objętych regulacjami będzie się z każdym rokiem wydłużać. Pierwotny plan zakładał o wiele szybsze wdrożenie standardów ESG, jednak w wyniku deregulacji niektóre etapy się opóźnią. Przesunięcia terminu obowiązku mają na celu zmniejszenie obciążeń administracyjnych firm i dostosowanie krajowego prawa do przepisów UE, dając przedsiębiorstwom więcej czasu na przygotowanie.

Jak więc to obecnie wygląda?

Za rok 2024 (raport składany w 2025) obowiązek raportowania ESG dotyczy największych podmiotów publicznych i dużych firm zatrudniających ponad 500 pracowników, które spełniają co najmniej jedno z dwóch kryteriów finansowych:

• suma bilansowa powyżej 20 mln EUR

• lub przychody powyżej 40 mln EUR.

Za rok 2025 (raport składany w 2026) pierwotnie miały obowiązywać wszystkie duże spółki (w tym prywatne) spełniające dwa z trzech kryteriów (zatrudnienie ponad 250 pracowników, suma bilansowa powyżej 25 mln EUR, roczne przychody powyżej 50 mln EUR). Jednak ten obowiązek został przesunięty na rok 2027 (raport w 2028) w ramach deregulacji rządowej z czerwca 2025 roku, co daje firmom dodatkowy czas na przygotowanie.

Za rok 2026 (raport składany w 2027) obowiązek raportowania dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) notowanych na giełdzie oraz spełniających dwa z trzech kryteriów, również został przesunięty na rok 2028 lub 2029 w zależności od grupy MŚP. Kryteria:

• zatrudnienie powyżej 10 osób,

• suma bilansowa powyżej 350 tys. EUR,

• roczne przychody powyżej 700 tys. EUR.

Za rok 2027 (raport składany w 2028) nowe przepisy obejmą również wybrane spółki spoza UE, w tym amerykańskie czy chińskie korporacje, które mają w Polsce oddział lub jednostkę zależną i osiągają przychody na terenie UE powyżej 150 mln EUR rocznie.

To oznacza, że nawet jeśli Twoja firma nie podlega obowiązkowi raportowania dziś, może zostać nim objęta już za rok lub dwa. Zwłaszcza jeśli współpracujesz z dużymi podmiotami w łańcuchu dostaw lub działasz na rynku kapitałowym.

Dyrektywa o raportowaniu ESG i inne dokumenty

Nowe regulacje wynikają przede wszystkim z unijnej dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), czyli dyrektywy w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju. Została przyjęta przez Parlament Europejski i Radę UE w grudniu 2022 roku, a obowiązywać zaczęła od 1 stycznia 2024. W praktyce oznacza to, że pierwsze raporty ESG będą składane w 2025 roku za dane z roku 2024.

CSRD wprowadza obowiązek stosowania ujednoliconych standardów raportowania pozafinansowego (ESRS), które mają umożliwić porównywalność danych i lepszą kontrolę nad realizacją celów środowiskowych i społecznych w skali całej Unii Europejskiej.

Oprócz CSRD, kwestie związane z ESG i corporate sustainability są regulowane również przez szereg dokumentów i międzynarodowych strategii, takich jak:

• Agenda 2030 przyjęta przez ONZ – globalny plan działań na rzecz zrównoważonego rozwoju, zawierający 17 celów (tzw. SDGs),

• Porozumienie Paryskie – dokument dotyczący walki ze zmianami klimatu i dążenia do neutralności emisyjnej,

• Europejski Zielony Ład (Green Deal) – strategiczny plan Unii Europejskiej, którego celem jest neutralność klimatyczna do 2050 roku oraz transformacja gospodarki z myślą o ochronie środowiska i odbudowie bioróżnorodności.

Wszystkie te inicjatywy są spójne i wzajemnie się uzupełniają, kierując działalność przedsiębiorstw ku większej przejrzystości, etyce i odpowiedzialności.

Raportowanie ESG – od kiedy jest obowiązkowe?

Obowiązek raportowania ESG wprowadzono z początkiem 2024 roku, jednak dotyczy on tylko części firm i rozszerzany jest etapami. Oznacza to, że pierwsze obowiązkowe raporty zrównoważonego rozwoju będą składane w 2025 roku, a kolejne grupy przedsiębiorstw dołączą w latach 2026–2029. Niezależnie od terminu, już dziś warto rozpocząć monitorowanie danych ESG, zwłaszcza jeśli firma planuje ekspansję, współpracę z dużymi kontrahentami lub obecność na rynku kapitałowym.

Czemu służy raportowanie niefinansowe ESG?

Raportowanie ESG nie jest tylko formalnością narzuconą przez Unię Europejską. W założeniach procedura ta ma pomagać firmom zrozumieć i zarządzać ich wpływem na otoczenie – środowiskowe, społeczne i organizacyjne. W dłuższej perspektywie raporty ESG mogą stanowić przewagę konkurencyjną oraz realnie wpłynąć na rozwój przedsiębiorstwa.

Co daje raportowanie ESG?

• Wiarygodność i zaufanie – Publikowanie danych ESG zwiększa przejrzystość i buduje zaufanie u inwestorów, partnerów biznesowych, klientów i pracowników.

• Lepszy dostęp do finansowania – Instytucje finansowe coraz częściej uzależniają warunki kredytowe i inwestycyjne od jakości zarządzania ESG. Wysoka ocena oznacza niższe ryzyko.

• Gotowość na przyszłość – Zbieranie i analiza danych ESG pozwala firmie szybciej reagować na zmieniające się przepisy, oczekiwania klientów i trendy rynkowe.

• Usprawnienie zarządzania – Monitorowanie wskaźników pozafinansowych (np. emisji gazów cieplarnianych, struktury zatrudnienia, warunków pracy) pozwala lepiej planować działania i inwestycje.

• Wzrost wartości firmy – Przedsiębiorstwa, które dbają o środowisko, prawa człowieka i przejrzystość zarządzania, są bardziej odporne na kryzysy i lepiej postrzegane na rynku kapitałowym.

• Spełnianie wymagań klientów i kontrahentów – Coraz częściej udział w przetargach czy zawarcie współpracy zależy od przedstawienia polityk ESG oraz konkretnych danych niefinansowych.

• Wzmocnienie wizerunku pracodawcy – Młodsze pokolenia pracowników (w tym przedstawiciele generacji Z) zwracają uwagę na to, czy firma działa etycznie i z troską o środowisko.

Kto ma wgląd w raporty ESG?

Raporty ESG, publikowane najczęściej jako część sprawozdania z działalności lub osobny dokument, są jawne i dostępne publicznie. Trafiają zatem do:

• inwestorów (którzy chcą ocenić ryzyko pozafinansowe i długofalowy potencjał firmy),

• instytucji finansowych i banków (które oceniają ESG przy udzielaniu finansowania),

• organów nadzoru (np. krajowych i unijnych regulatorów rynku),

• partnerów biznesowych i kontrahentów (szczególnie w łańcuchu dostaw),

• klientów i pracowników (którzy coraz częściej wybierają firmy świadome i transparentne),

• organizacji pozarządowych i mediów, które analizują zgodność działań firm z deklaracjami.

W praktyce raport ESG to także okazja, by pokazać firmę jako nowoczesną, odpowiedzialną i świadomą globalnych wyzwań. W świecie, który coraz częściej rozlicza nie tylko z zysków, ale i wartości, to sygnał, że jesteś gotowy działać odpowiedzialnie i długofalowo. Co więcej, sam też możesz przeglądać raporty niefinansowe innych przedsiębiorstw i potraktować to jako benchmarking, aby wprowadzić zmiany na lepsze do swojej organizacji.

Szkolenie z raportowania zrównoważonego rozwoju (ESG) – czy warto?

Wraz z rosnącymi wymogami regulacyjnymi i oczekiwaniami interesariuszy, firmy coraz częściej decydują się na przeszkolenie pracowników z zakresu raportowania ESG. Takie szkolenia pomagają zrozumieć nie tylko nowe obowiązki wynikające z dyrektywy CSRD, ale też praktyczne aspekty przygotowywania raportów, np. zbieranie danych czy wybór wskaźników i narzędzi cyfrowych.

Z takiej wiedzy powinny skorzystać przede wszystkim średnie i duże przedsiębiorstwa, które są już objęte obowiązkiem raportowania (lub wkrótce będą), a także firmy współpracujące z dużymi podmiotami i dostarczające im dane niefinansowe. Szkolenia mogą być przydatne również dla osób odpowiedzialnych za strategię zrównoważonego rozwoju, PR, komunikację, compliance czy relacje inwestorskie.

Przykładowe oferty szkoleń w Polsce:

• Strefa Wiedzy PFR – bezpłatny kurs online z aktualizacjami prawnymi i przykładami narzędzi cyfrowych do raportowania ESG.

• EY Academy of Business – kompleksowe szkolenia dotyczące zmian wynikających z CSRD oraz praktyki przygotowania raportów ESG.

• Langas Group – kursy i egzamin certyfikacyjny na specjalistę ds. raportowania ESG, obejmujące zarówno aspekty prawne, jak i wdrożeniowe.

Inwestycja w rozwój kompetencji ESG to odpowiedź na obowiązki nałożone przez Unię Europejską, a także sposób na budowanie przewagi konkurencyjnej i transparentnego wizerunku marki. 

Szukasz pracowników, którzy pomogą Ci w raprtowaniu ESG? Dodaj ogłoszenie i znajdź odpowiedznich ludzi! 

ESG a raportowanie w Polsce – jakich firm dotyczy?

W 2025 roku obowiązek raportowania ESG w Polsce dotyczy przede wszystkim dużych przedsiębiorstw spełniających co najmniej dwa z trzech kryteriów:

• zatrudnienie powyżej 250 pracowników,

• suma bilansowa powyżej 20-25 mln euro,

• roczne przychody powyżej 40-50 mln euro.

Do tej grupy należą również spółki giełdowe oraz duże grupy kapitałowe, które mają obowiązek raportować zgodnie z wytycznymi CSRD i standardami ESRS. Za rok obrotowy 2024 pierwsze raporty ESG muszą być składane w 2025 roku.

Jednak warto zaznaczyć, że rząd polski przesunął obowiązek raportowania ESG dla dużych firm pierwotnie planowany na 2026 rok (za rok 2025) na 2028 rok (za rok 2027), a dla małych i średnich przedsiębiorstw notowanych na giełdzie przesunięto ten obowiązek z 2027 roku (za rok 2026) na 2029 rok (za rok 2028). Mimo tej zmiany, obowiązek dla dużych firm spełniających kryteria nadal obowiązuje w 2025 roku za rok 2024.

Co to jest ESG w firmie? Najważniejsze informacje

Raportowanie ESG (Environmental, Social, Governance) staje się coraz ważniejszym elementem prowadzenia odpowiedzialnego biznesu w Polsce i całej Unii Europejskiej. Dotyczy ono działań firm w trzech obszarach: środowiska, odpowiedzialności społecznej oraz ładu korporacyjnego. Od 2024 roku największe firmy mają obowiązek składania raportów ESG, a w kolejnych latach obowiązek ten obejmie coraz więcej przedsiębiorstw – także MŚP i spółki spoza UE działające w Europie. Główne regulacje wynikają z dyrektywy CSRD oraz standardów ESRS, które mają zapewnić jednolitość i porównywalność danych pozafinansowych. Raporty ESG są publiczne i trafiają do inwestorów, banków, partnerów, klientów oraz organów nadzorczych.

Najważniejsze informacje

• ESG to trzy filary: środowisko, odpowiedzialność społeczna i ład korporacyjny.

• Obowiązek raportowania ESG dotyczy już dużych firm (powyżej 500 pracowników lub odpowiednich progów finansowych), a w kolejnych latach obejmie więcej podmiotów.

• Regulacje opierają się na unijnej dyrektywie CSRD i standardach ESRS.

• Raporty ESG są jawne i mają znaczenie dla inwestorów, kontrahentów, klientów i pracowników.

• Raportowanie ESG zwiększa przejrzystość, zaufanie, dostęp do finansowania i przygotowuje firmy na zmiany rynkowe.

• W Polsce dostępne są szkolenia z ESG m.in. w Strefie Wiedzy PFR, EY Academy of Business i Langas Group.

• Inwestycja w kompetencje ESG to szansa na wzmocnienie pozycji rynkowej, etycznego wizerunku i długoterminowego rozwoju.

Mimo że obowiązki raportowe dotyczą obecnie głównie największych podmiotów, firmy każdej wielkości powinny już dziś monitorować dane ESG i przygotować się na nowe regulacje. Transparentność, zrównoważony rozwój i odpowiedzialne zarządzanie nie tylko zyskują na znaczeniu, ale stają się standardem współczesnego biznesu.