Czym jest mediana zarobków w Polsce i co mówi o naszych wynagrodzeniach?

W dzisiejszych czasach temat zarobków budzi wiele emocji, szczególnie w kontekście dynamicznie zmieniającej się gospodarki i rosnących kosztów życia. Mediana zarobków staje się jednym z najważniejszych wskaźników w analizie rynku pracy.

W Polsce, gdzie dysproporcje płacowe między różnymi sektorami i regionami są wciąż wyraźne, mediana zarobków pozwala lepiej zrozumieć rzeczywisty obraz wynagrodzeń, który nie zawsze oddają częściej przytaczane średnie zarobki.

Jak wygląda mediana zarobków w Polsce? Co mówi nam o sytuacji pracowników i strukturze zatrudnienia w naszym kraju? W artykule przyjrzymy się bliżej tym zagadnieniom.

Mediana zarobków w Polsce – najważniejsze informacje

• Mediana wynagrodzeń w gospodarce narodowej w Polsce w kwietniu 2024 r. wynosiła 6500 zł brutto. To znaczy, że połowa pracowników otrzymała wynagrodzenie wyższe niż 6500 zł, a druga połowa otrzymała wynagrodzenie niższe niż ta kwota.

• W tym samym czasie 10% najwyżej zarabiających otrzymało wynagrodzenie powyżej 13 012,14 zł.

• Mediana wynagrodzeń kobiet w Polsce jest niższa od mediany wynagrodzeń mężczyzn o 448,54 zł.

• Mediana wynagrodzeń w gospodarce narodowej to nie to samo co przeciętne wynagrodzenie, czyli tzw. średnia krajowa.

• Aby dobrze zrozumieć rozkład wynagrodzeń i sytuację na polskim rynku pracy, warto analizować zarówno przeciętne wynagrodzenie, jak i medianę wynagrodzeń.

Czym jest mediana zarobków?

Mediana zarobków to wartość, która dzieli zbiór wynagrodzeń na dwie równe części, co oznacza, że połowa osób zarabia mniej, a druga połowa zarabia więcej niż ta wartość.

Przykładowo, mediana wynagrodzeń wynosząca 5000 zł oznacza, że w danej grupie połowa z pracowników otrzymała wynagrodzenie niższe niż 5000 zł, a druga połowa otrzymała wynagrodzenie wyższe niż ta kwota.

Główny Urząd Statystyczny w 2024 roku wprowadził wiele zmian w sposobie raportowania danych o wynagrodzeniach Polaków. Po pierwsze, raport będzie obejmował wszystkie firmy, a nie jedynie sektor przedsiębiorstw, czyli podmioty zatrudniające powyżej 9 pracowników. Po drugie, dane o medianie zarobków będą od teraz publikowane co miesiąc (dotychczas taka informacja była publikowana co 2 lata).

Te zmiany z pewnością pozytywnie wpłyną na nasze rozumienie warunków płacowych w Polsce i sytuacji na rynku pracy.

Mediana wynagrodzeń w Polsce w 2023 i 2024 roku

W 2024 roku według danych opublikowanych przez Główny Urząd Statystyczny mediana wynagrodzeń w Polsce w kwietniu wynosiła 6500 zł brutto (miesiąc wcześniej było to 6549,22 zł brutto).

Warto zwrócić uwagę także na skrajne wartości w analizie wynagrodzeń. W badanym okresie 10 proc. najniżej zarabiających osób (tzw. decyl pierwszy) otrzymało wynagrodzenie do 4242 zł brutto. Z kolei 10 proc. najwyżej zarabiających Polaków (tzw. decyl dziewiąty) otrzymało wynagrodzenie co najmniej w wysokości 13 012,14 zł brutto.

Z kolei w 2023 roku mediana wynagrodzeń w Polsce wynosiła 5700 zł brutto, czyli o 849,22 zł mniej niż w 2024 roku.

Mediana wynagrodzeń w Polsce w 2025 roku – prognozy

W 2025 roku prognozy dotyczące wynagrodzeń w Polsce wskazują na dalszy wzrost, aczkolwiek z nieco zmniejszoną dynamiką w porównaniu do lat wcześniejszych. Ostateczne wartości będą zależały od wielu czynników, w tym od:

• wzrostu minimalnego wynagrodzenia,

• inflacji,

• rynku pracy i zapotrzebowania na specjalistów,

• wzrostu PKB,

• oczekiwań związków zawodowych,

• polityki rządu.

Mediana wynagrodzeń a średnia krajowa

Mediana wynagrodzeń i średnia krajowa to dwa różne wskaźniki statystyczne, które służą do analizy wynagrodzeń w gospodarce narodowej, ale różnią się metodą obliczeń i interpretacją.

Jak już wspomnieliśmy na początku, mediana zarobków to wartość, która dzieli zbiór wynagrodzeń na dwie części. Z kolei średnia krajowa, to suma wszystkich wynagrodzeń podzielona przez liczbę osób, które te wynagrodzenia otrzymują.

Mediana zarobków a przeciętne wynagrodzenie w Polsce

W 2024 roku mediana wynagrodzeń w Polsce wyniosła 6500 zł. Z kolei przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej, czyli tzw. średnia krajowa w tym samym czasie wyniosła 8323 zł.

Mediana wynagrodzeń w Polsce w kwietniu 2024 roku była więc niższa o 1823 zł od przeciętnego wynagrodzenia.

Pamiętajmy, że GUS publikuje zarobki brutto. Mediana zarobków wynosząca 6500 zł brutto oznacza, że pracownik zatrudniony na umowie o pracę otrzymywał 4 761 zł netto.

Mediana wynagrodzeń w poszczególnych sektorach i regionach

Mediana wynagrodzeń miesięcznych brutto w marcu 2024 r. była różna dla kobiet i mężczyzn. Mediana wynagrodzeń mężczyzn wynosiła 6740,66 zł brutto, a mediana wynagrodzeń kobiet – 6 292,12 zł brutto. Oznacza to różnicę o 448,54 zł.

Mediana wynagrodzeń mężczyzn była wyższa od mediany wynagrodzeń kobiet w 15 z 19 analizowanych obszarów. Przykładowo, w sekcji Działalność finansowa i ubezpieczeniowa mediana wynagrodzeń mężczyzn była aż o 43,7 proc. wyższa niż kobiet.

W 3 analizowanych sekcjach mediana wynagrodzeń kobiet była wyższa od mediany wynagrodzeń mężczyzn. Największa różnica wystąpiła w obszarze Budownictwo (o 32,6%).

Różnice między płciami widać także w wysokości średniej krajowej. W marcu 2024 r. przeciętne wynagrodzenie mężczyzn wynosiło 8885,90 zł (103,3 proc. mediany wynagrodzeń ogółem), a kobiet 8311,91 zł (96,6 proc. mediany wynagrodzeń ogółem).

Jeśli chodzi o wiek zatrudnionych, to najwyższa wartość mediany wystąpiła w przedziale wiekowym 35-44 lata i wynosiła 6834,44 zł brutto.

Biorąc pod uwagę wielkość podmiotu, najwyższa wartość mediany wynagrodzeń wystąpiła w podmiotach o liczbie pracujących 1000+ i wynosiła 8003,40 zł brutto.

Jeśli chodzi o sektory, to najwyższa wartość mediany wystąpiła w sekcji Informacja i komunikacja, gdzie wyniosła 10 558,90 zł brutto (stan na marzec 2024 r.). Dla porównania, w innych sektorach mediana wynosiła:

• Górnictwo i wydobywanie – 9 9934,57 zł

• Edukacja – 9 478,88 zł

• Działalność finansowa i ubezpieczeniowa – 9 000,00 zł

• Budownictwo – 4,5 tys. zł

• Zakwaterowanie i gastronomia – 4,3 tys. zł

Co ciekawe, mediana wynagrodzeń nie była najwyższa w Warszawie, gdzie wynosiła 8900 zł. Wyprzedza ją Lubin z medianą 9193,86 zł oraz Jerzmanowa z medianą 9500 zł. Dla porównania, w wielu gminach położonych w różnych częściach kraju mediana zarobków nie przekracza 5000 zł.

Dlaczego mediana jest ważnym wskaźnikiem w analizie wynagrodzeń?

Mediana jest kluczowym wskaźnikiem w analizie wynagrodzeń w gospodarce narodowej, ponieważ lepiej oddaje rzeczywisty obraz rozkładu zarobków niż średnia arytmetyczna. Średnia jest często zaburzona przez skrajne wartości – na przykład bardzo wysokie pensje kadry kierownicze mogą zawyżyć ogólny wynik, tworząc złudzenie wyższych zarobków w całej populacji.

Mediana, eliminując wpływ takich ekstremów, pokazuje, ile zarabia przeciętny pracownik w Polsce, dzieląc pracujących na dwie równe grupy. Jest to bardziej miarodajne narzędzie do oceny, jak wynagrodzenia rozkładają się w społeczeństwie.

Nie oznacza to, że analiza średniej krajowej jest pozbawiona sensu. Porównując medianę zarobków oraz wysokość średniej krajowej możemy na przykład zobrazować realne różnice dochodowe lub zidentyfikować sektory czy grupy zawodowe, w których dysproporcje płacowe są największe.

Często zadawane pytania

Ile zarabia przeciętny pracownik w Polsce?

W kwietniu 2024 roku średnia krajowa wynosiła 8323 zł, a mediana zarobków 6500 zł brutto. Pamiętajmy jednak o różnicach występujących w poszczególnych regionach i sektorach.

Ile zarabia się w Warszawie w 2024 roku?

W 2024 roku średnie wynagrodzenie w Warszawie wynosi 9422,99 zł brutto, co przekłada się na około 6753 zł netto. To kwota znacznie wyższa niż średnia krajowa, która wynosi 7768,35 zł brutto. Z kolei mediana zarobków w Warszawie w marcu 2024 r. wynosiła 8900 zł brutto.