Jakie są progi podatkowe w Polsce? Co się dzieje po przekroczeniu drugiego progu podatkowego?

Podstawowy system podatkowy w Polsce opiera się na tzw. skali podatkowej, czyli dwóch progach, od których zależy wysokość płaconego podatku. Dla większości osób to właśnie od tych limitów zależy, czy zapłacą 12%, czy już 32% podatku od swoich dochodów. Przekroczenie pierwszego progu może oznaczać wyższy podatek, ale nie zawsze jest to tak bolesne, jak się wydaje – bo wyższa stawka dotyczy tylko nadwyżki ponad określony limit. Warto zrozumieć, jak działają progi podatkowe, ile wynosi drugi próg podatkowy i czy istnieją sposoby na uniknięcie opodatkowania dochodów w wysokości 32%.

Czym jest podatek dochodowy?

Podatek dochodowy to obowiązkowe świadczenie pieniężne pobierane przez państwo od osób fizycznych i prawnych od ich dochodów. Jego wielkość zależy od wysokości dochodu, który jest podstawą do obliczenia należnego podatku po uwzględnieniu kosztów uzyskania przychodu.

WAŻNE: Podstawą do obliczenia podatku dochodowego jest dochód, czyli różnica między przychodami a kosztami ich uzyskania. Rozróżnienie dochodu od przychodu jest bardzo ważne w kontekście obliczania podatku dochodowego.

Podatek dochodowy od osób fizycznych nazywany jest PIT (Personal Income Tax), a podatek dochodowy od osób prawnych CIT (Corporate Income Tax). W Polsce kwestie podatku dochodowego regulują dwa akty prawne: ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) oraz ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT).

W przypadku osób fizycznych podatek PIT jest najczęściej obliczany według skali podatkowej z dwoma progami podatkowymi. Skala podatkowa jest progresywna, co oznacza, że stawka podatku wzrasta wraz z wartością dochodu. Z kolei podatek CIT dotyczy przede wszystkim firm i jest naliczany w wysokości standardowej stawki 19%, choć istnieją stawki preferencyjne dla niektórych podmiotów.

Jak oblicza się podstawę opodatkowania PIT?

Podstawa opodatkowania w przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) to dochód, czyli suma przychodów pomniejszona o koszty ich uzyskania oraz inne dopuszczalne prawem odliczenia i pomniejszenia. To właśnie od tej kwoty wylicza się wysokość podatku, stosując obowiązującą skalę podatkową (lub inne formy opodatkowania). Po uzyskaniu tak obliczonej podstawy opodatkowania stosuje się odpowiednią stawkę podatkową – 12% dla dochodu do 120 000 zł oraz 32% dla nadwyżki ponad tę kwotę.

Składki ZUS a podstawa opodatkowania: Składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe) obniżają podstawę opodatkowania według skali podatkowej, czyli zmniejszają dochód podlegający opodatkowaniu. Natomiast składka na ubezpieczenie zdrowotne nie obniża podstawy opodatkowania przy rozliczeniu według skali podatkowej. Składka zdrowotna jest odliczana od samego podatku tylko w ograniczonym zakresie dla niektórych innych form opodatkowania.

Kto płaci podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT)?

Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) płacą osoby fizyczne uzyskujące przychody z różnych źródeł. Dotyczy to przede wszystkim pracowników zatrudnionych na umowę o pracę, którzy odprowadzają podatek od wynagrodzenia poprzez zaliczki potrącane przez pracodawcę. Podatek PIT płacą również osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, które rozliczają się samodzielnie, a także osoby osiągające dochody z najmu, umów zlecenia, umów o dzieło, emeryci, renciści oraz osoby otrzymujące świadczenia i zasiłki podlegające opodatkowaniu. Obowiązek zapłaty PIT mają zarówno polscy rezydenci podatkowi, którzy są opodatkowani od całości dochodów, jak i nierezydenci za dochody uzyskiwane na terytorium Polski.

Rozliczenie PIT następuje corocznie poprzez złożenie deklaracji podatkowej w odpowiednim urzędzie skarbowym, a sam podatek jest obliczany na podstawie dochodu pomniejszonego o koszty uzyskania przychodu oraz przysługujące ulgi. W przypadku pracowników zaliczki są pobierane i odprowadzane przez płatnika, np. pracodawcę, co upraszcza rozliczenia dla podatnika.

Opodatkowanie według skali podatkowej

Opodatkowanie według skali podatkowej, czyli tzw. skali progresywnej, polega na tym, że wysokość podatku dochodowego rośnie wraz ze wzrostem uzyskanego dochodu – im więcej zarabia podatnik, tym wyższą część swoich dochodów oddaje państwu w formie podatku. W Polsce obowiązują obecnie dwa progi podatkowe: 12% dla dochodów do 120 000 zł rocznie oraz 32% dla nadwyżki ponad tę kwotę. W skali podatkowej funkcjonuje także kwota wolna od podatku, która wynosi 30 000 zł, co oznacza, że dochody nieprzekraczające tej sumy nie podlegają opodatkowaniu.

Dodatkowo osoby, których roczne dochody przekraczają 1 000 000 zł, muszą zapłacić tzw. daninę solidarnościową. Jest to dodatkowy podatek w wysokości 4% od kwoty przekraczającej milion złotych. W praktyce oznacza to, że część dochodu powyżej 1 000 000 zł jest obciążona łącznie podatkiem w wysokości 36% – czyli standardową stawką 32% wynikającą z drugiego progu podatkowego oraz dodatkowymi 4% daniny solidarnościowej.

System skali podatkowej obejmuje m.in. osoby pracujące na umowie o pracę, umowie zlecenie, umowie o dzieło. To także domyślna forma opodatkowania w przypadku osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Z tego względu opodatkowanie skalą podatkową nazywa się także opodatkowaniem na zasadach ogólnych.

Skala podatkowa jest rozwiązaniem progresywnym i uznawanym za bardziej sprawiedliwe społecznie, ponieważ uwzględnia zdolność podatnika do ponoszenia ciężarów finansowych. Rozliczenie podatku dochodowego według skali podatkowej pozwala także na korzystanie z różnych ulg oraz preferencji podatkowych, takich jak wspólne rozliczenie z małżonkiem czy ulga na dzieci.

WAŻNE: W przypadku opodatkowania według skali podatkowej podatek płaci się tylko od nadwyżki ponad określony próg, a nie od całego dochodu. To bardzo istotna zasada, ponieważ często błędnie zakłada się, że po przekroczeniu progu podatkowego cały dochód zostaje opodatkowany wyższą stawką – w rzeczywistości tak nie jest.

Działa to następująco: dopóki dochód mieści się w pierwszym progu (czyli do 120 000 zł rocznie), stosuje się niższą stawkę 12%. W momencie, gdy dochód przekroczy ten próg, wyższa stawka 32% obejmuje tylko część ponad 120 000 zł, a nie cały dochód. Na przykład, jeśli ktoś zarobi 130 000 zł, to 120 000 zł zostanie opodatkowane stawką 12%, a jedynie 10 000 zł – stawką 32%.

Podobnie działa kwota wolna od podatku, wynosząca 30 000 zł. Oznacza to, że jeśli roczny dochód nie przekroczy tej kwoty, podatnik w ogóle nie płaci podatku dochodowego. Natomiast po przekroczeniu kwoty wolnej, podatek obliczany jest tylko od nadwyżki ponad 30 000 zł. Przykładowo, przy dochodzie 40 000 zł opodatkowaniu podlega jedynie 10 000 zł, a nie całość.

Czym jest kwota zmniejszająca podatek i ile wynosi?

Kwota zmniejszająca podatek to element systemu podatkowego, który pozwala każdemu podatnikowi rozliczającemu się na zasadach ogólnych obniżyć należny podatek dochodowy – niezależnie od wysokości zarobków. W praktyce oznacza to, że część dochodów jest zwolniona z opodatkowania. Kwota ta jest ściśle powiązana z tzw. kwotą wolną od podatku, czyli sumą, od której w ogóle nie trzeba płacić podatku (kwota wolna od podatku pomnożona przez 12% podatku w I progu podatkowym, czyli 30 000 zł x 12% = 3 600 zł).

W 2025 roku kwota wolna od podatku wynosi 30 000 zł, a odpowiadająca jej kwota zmniejszająca podatek to 3 600 zł rocznie. Oznacza to, że każdemu podatnikowi, który rozlicza się według skali podatkowej, podatek pomniejsza się o 3 600 zł w skali roku (czyli o 300 zł miesięcznie w przypadku osób rozliczających się przez pracodawcę). Co ciekawe, kwota wolna od podatku nie zmieniła się od 1 stycznia 2022 roku, kiedy to została wprowadzona na mocy przepisów Polskiego Ładu.

Ile wynosi kwota wolna od podatku?

Kwota wolna od podatku w 2025 roku wynosi 30 000 zł. Oznacza to, że jeśli w ciągu roku zarobisz do tej kwoty, nie zapłacisz żadnego podatku dochodowego. Kwota ta dotyczy osób rozliczających się według skali podatkowej, czyli głównie pracowników oraz części przedsiębiorców. Dla dochodów powyżej 30 000 zł podatek jest naliczany od nadwyżki według obowiązujących progów podatkowych. Kwota wolna od podatku pomaga osobom o niższych dochodach zmniejszyć obowiązek podatkowy lub całkowicie się od niego zwolnić.

Kwota wolna od podatku – przykład:

Załóżmy, że pani Anna w 2025 roku osiągnęła dochód 28 000 zł z umowy o pracę. Obowiązuje ją kwota wolna od podatku – 30 000 zł. Ponieważ jej dochód nie przekroczył 30 000 zł, to całość mieści się w kwocie wolnej od podatku. ➡️ Podatek należny = 0 zł. Pani Anna nie musi płacić podatku, mimo że osiągnęła dochód, bo mieści się w limicie zwolnienia.

Co się dzieje po przekroczeniu pierwszego progu podatkowego?

W 2025 roku pierwszy próg podatkowy wynosi 120 000 zł rocznie. Oznacza to, że od dochodów do tej kwoty podatek wynosi 12%. Po przekroczeniu tego progu, każda złotówka zarobiona powyżej 120 000 zł podlega opodatkowaniu według stawki 32%. Innymi słowy, dochód do 120 000 zł jest opodatkowany niższą stawką, a nadwyżka ponad ten limit jest obciążona wyższym podatkiem. Dzięki temu podatek dochodowy jest progresywny – osoby zarabiające więcej płacą wyższy podatek od nadwyżki ponad pierwszy próg. Warto przy tym powtórzyć, że przekroczenie progu skutkuje wyższą stawką podatku tylko dla części dochodu powyżej 120 000 zł, a nie dla całego dochodu.

Co się dzieje po przekroczeniu drugiego progu podatkowego?

Drugi próg podatkowy w Polsce na 2025 rok obowiązuje po przekroczeniu dochodu w wysokości 120 000 zł rocznie. Po przekroczeniu tej kwoty nadwyżka ponad 120 000 zł jest opodatkowana wyższą stawką 32%. Oznacza to, że podatek 32% jest naliczany wyłącznie od części dochodu, która przekracza 120 000 zł, natomiast dochód do tej granicy jest opodatkowany stawką 12%. Przekroczenie drugiego progu powoduje wyższe obciążenia podatkowe od nadwyżki dochodu ponad pierwszy próg, lecz nie oznacza, że cały dochód będzie opodatkowany według tej wyższej stawki.

Ile wynosi drugi próg podatkowy – przykład:

Pan Marek w 2025 roku osiągnął dochód 170 000 zł z pracy na etacie. W tym przypadku jego zarobki przekraczają granicę 120 000 zł, po której obowiązuje wyższa stawka podatkowa (32%). W Polsce w 2025 roku obowiązują: 12% podatku dla dochodów do 120 000 zł, 32% podatku dla nadwyżki powyżej tej kwoty. Dodatkowo przysługuje kwota zmniejszająca podatek – 3 600 zł. Jak obliczyć podatek dochodowy w tym przypadku?

Obliczamy podatek od pierwszego progu: 120 000 zł × 12% = 14 400 zł

Następnie odejmujemy kwotę zmniejszającą podatek: 14 400 zł – 3 600 zł = 10 800 zł

Dochód powyżej progu: 170 000 zł – 120 000 zł = 50 000 zł

Podatek od tej nadwyżki: 50 000 zł × 32% = 16 000 zł

Sumujemy obie części: 10 800 zł + 16 000 zł = 26 800 zł

➡️ Pan Marek zapłaci 26 800 zł podatku dochodowego.

Czy w Polsce istnieje trzeci próg podatkowy?

W Polsce oficjalnie obowiązują dwa podstawowe progi podatkowe w ramach skali PIT: pierwszy próg do 120 000 zł z podatkiem 12% i drugi próg powyżej tej kwoty ze stawką 32%. Jednak poza tymi dwoma progami występuje danina solidarnościowa, którą czasem nazywa się trzecim progiem podatkowym. Dotyczy ona osób, które zarabiają rocznie ponad 1 000 000 zł. W takim przypadku od nadwyżki ponad tę kwotę naliczany jest dodatkowy podatek solidarnościowy w wysokości 4%. Ten „trzeci próg” jest więc formą dodatkowego obciążenia dla najbogatszych podatników, obciążając tylko dochód przekraczający milion złotych.

Progi podatkowe w Polsce – tabela z podsumowaniem

W ramach podsumowania przygotowaliśmy tabelę podsumowującą aktualne progi i stawki podatkowe w Polsce w 2025 roku:

Roczny dochód podatnika	Stawka podatku	Opis
do 30 000 zł	0%	Kwota wolna od podatku – od tej części dochodu nie płaci się podatku PIT.
od 30 001 zł do 120 000 zł	12%	Pierwszy próg podatkowy – podstawowa stawka podatku dla większości podatników.
powyżej 120 000 zł	32%	Drugi próg podatkowy – wyższa stawka stosowana tylko do nadwyżki ponad 120 000 zł.
powyżej 1 000 000 zł	+4% (danina solidarnościowa)	Dodatkowy podatek solidarnościowy – 4% od dochodu przekraczającego 1 000 000 zł.

Wspólne rozliczenie małżonków a progi podatkowe

Wspólne rozliczenie małżonków to korzystna forma opodatkowania, która pozwala obniżyć wysokość należnego podatku. Polega ona na tym, że dochody obojga małżonków są sumowane, a następnie dzielone na pół. Podatek oblicza się od tej połowy łącznego dochodu, a uzyskany wynik mnoży przez dwa. Dzięki temu rozwiązaniu można uniknąć wejścia w wyższy, 32-procentowy próg podatkowy, co często oznacza niższy podatek do zapłaty.

Przykładowo, jeśli jeden z małżonków zarobił w ciągu roku 150 000 zł, a drugi nie osiągnął żadnych dochodów, to wspólne rozliczenie sprawia, że podatek zostanie naliczony tak, jakby każde z nich zarobiło po 75 000 zł. Oznacza to, że cały dochód zostanie opodatkowany niższą stawką 12%, bez przekroczenia drugiego progu podatkowego.

Taka forma rozliczenia jest dostępna wyłącznie dla osób opodatkowanych według skali podatkowej (12% i 32%). W praktyce jest to rozwiązanie szczególnie opłacalne, gdy jedno z małżonków zarabia znacznie więcej niż drugie lub gdy jedno z nich nie osiąga żadnych dochodów.

Rozliczenie roczne wspólnie z małżonkiem – przykład:

Państwo Nowakowie rozliczają się wspólnie za rok 2025. Pan Nowak osiągnął dochód 160 000 zł, a Pani Nowak zarobiła 40 000 zł. Łączny dochód gospodarstwa domowego wynosi 200 000 zł. Małżeństwo zdecydowało rozliczyć podatek PIT wspólnie. Dzielimy łączny dochód na pół: 200 000 zł ÷ 2 = 100 000 zł na osobę, czyli poniżej progu 120 000 zł. Dzięki temu całość ich zobowiązania podatkowego rozliczana jest według niższej stawki 12%. W sytuacji, gdyby rozliczali się oni osobno, część dochodu męża wpadła w wyższy próg (32%).

Czy da się uniknąć drugiego progu podatkowego?

Całkowite uniknięcie drugiego progu podatkowego (czyli opodatkowania 32%) nie zawsze jest możliwe – jeśli Twoje dochody faktycznie przekraczają 120 000 zł rocznie, część z nich po prostu zostanie opodatkowana wyższą stawką. Można jednak w legalny sposób tak zaplanować swoje finanse, aby uniknąć wejścia w drugi próg podatkowy lub zmniejszyć wysokość podatku, który trzeba zapłacić.

Wspólne rozliczenie z małżonkiem

Jak już wspomnieliśmy w akapicie wyżej, wspólne rozliczenie małżonków to jedna z najprostszych i najczęściej wykorzystywanych metod na ominięcie drugiego progu podatkowego. Polega na tym, że małżonkowie sumują swoje dochody, a następnie dzielą je na pół – w efekcie podatek naliczany jest od połowy wspólnego dochodu, ale według podwójnej stawki. Dzięki temu, jeśli jedno z małżonków zarabia znacznie mniej (lub nie zarabia wcale), całość opodatkowania może pozostać w niższym progu podatkowym.

Co ważne, wspólne rozliczenie jest możliwe nawet wtedy, gdy małżeństwo zostało zawarte w trakcie roku podatkowego – warunkiem jest pozostawanie w związku małżeńskim oraz wspólność majątkowa na koniec roku. Wystarczy, że jedno z małżonków złoży wspólne zeznanie PIT.

Ulgi podatkowe i odliczenia

Polskie prawo podatkowe oferuje wiele ulg, które realnie obniżają dochód do opodatkowania lub sam podatek. Warto dokładnie przeanalizować, z których możesz skorzystać.

• Ulga na dzieci – to najpopularniejsze odliczenie. Im więcej dzieci, tym większa korzyść. Dla czwartego i każdego kolejnego dziecka można odliczyć nawet 2700 zł rocznie.

• Ulga rehabilitacyjna – przysługuje osobom z niepełnosprawnością oraz ich opiekunom. Można odliczyć m.in. wydatki na leki, sprzęt medyczny czy przystosowanie mieszkania.

• Ulga na internet – pozwala odliczyć do 760 zł rocznie z tytułu wydatków na dostęp do sieci, pod warunkiem że nie korzystano z niej wcześniej przez dwa kolejne lata.

• Darowizny na cele charytatywne i społeczne – przekazując pieniądze na organizacje pożytku publicznego, kościół lub cele krwiodawstwa, można odliczyć nawet do 6% swojego dochodu.

Regularne gromadzenie dowodów wydatków (np. faktur i potwierdzeń przelewów) znacznie ułatwi Ci rozliczenie tych ulg w zeznaniu rocznym.

Planowanie dochodów i przesunięcie wypłat

To metoda szczególnie przydatna dla osób prowadzących działalność gospodarczą lub pracujących na umowach cywilnoprawnych. Jeśli masz wpływ na termin wypłaty premii, bonusów lub wynagrodzenia za wykonane zlecenia, możesz negocjować ich przesunięcie na kolejny rok. Dzięki temu unikniesz sytuacji, w której jednorazowy wysoki dochód „przepchnie” Cię do wyższego progu podatkowego.

Zmiana formy opodatkowania dla przedsiębiorców

Osoby prowadzące działalność gospodarczą mają możliwość wyboru formy opodatkowania – skali podatkowej, podatku liniowego lub ryczałtu. Wybór odpowiedniej formy może przynieść realne oszczędności. Podatek liniowy (19%) jest szczególnie korzystny dla przedsiębiorców, którzy zarabiają powyżej 150 000 zł rocznie. Stawka podatku jest stała, niezależnie od wysokości dochodu. Wadą tej formy jest jednak brak prawa do wspólnego rozliczenia z małżonkiem oraz utrata niektórych ulg, np. prorodzinnych. Warto przeanalizować wraz z doradcą podatkowym lub księgowym, jak zmiana formy wpłynie na Twoje rozliczenia.

Inwestowanie w IKE i IKZE

Inwestycje emerytalne w ramach kont IKE (Indywidualne Konto Emerytalne) i IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego) to nie tylko sposób na zabezpieczenie przyszłości, ale również na obniżenie podatku. IKZE pozwala na odliczenie wpłat od podstawy opodatkowania. W 2025 roku maksymalny limit odliczenia dla osób zatrudnionych wynosi 10 407,60 zł, co może przynieść kilkaset lub nawet kilka tysięcy złotych oszczędności w podatku. IKE nie daje bieżącego odliczenia od dochodu, ale wszystkie zyski z inwestycji (np. odsetki, dywidendy, wzrost wartości funduszy) są zwolnione z 19% podatku Belki, jeśli środki zostaną wypłacone po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Często zadawane pytania

Ile trzeba zarabiać, żeby być w drugim progu podatkowym?

Do drugiego progu podatkowego wchodzą osoby, których dochód roczny przekracza 120 000 zł brutto. Oznacza to, że podatek 32% płaci się tylko od nadwyżki ponad tę kwotę, a nie od całego dochodu. Dochód do 120 000 zł opodatkowany jest stawką 12%.

Czy próg podatkowy 120.000,00 to jest netto czy brutto?

Limit 120 000 zł dotyczy dochodu brutto, czyli kwoty przed potrąceniem podatku. To nie to samo co pensja „na rękę”. W rozliczeniu rocznym bierze się pod uwagę dochód po odliczeniu kosztów uzyskania przychodu, ale jeszcze przed zapłatą podatku.

Jak uniknąć podatku 32%?

Nie da się uniknąć podatku 32%, ale można zminimalizować ryzyko wejścia w wyższy próg. Warto np. rozłożyć część przychodów na kolejny rok, skorzystać z ulg podatkowych, wspólnego rozliczenia z małżonkiem lub zmienić formę opodatkowania (np. na podatek liniowy). Takie działania są legalne i często stosowane przez doradców podatkowych.

Czy drugi próg podatkowy zostanie podniesiony w 2026 roku?

Na ten moment nie ma potwierdzonych informacji o zmianie progu 120 000 zł w 2026 roku. Rząd może zdecydować o jego podniesieniu w ramach reform podatkowych, ale wszystko zależy od bieżącej polityki fiskalnej. Warto śledzić aktualizacje Ministerstwa Finansów.

Jak sprawdzić, czy przekraczamy próg podatkowy?

Najłatwiej obliczyć to, sumując swoje dochody brutto z całego roku (z umowy o pracę, zlecenia, działalności itp.). Jeśli po zsumowaniu przekroczysz 120 000 zł, nadwyżka będzie opodatkowana stawką 32%. Wiele programów księgowych i e-PIT automatycznie pokazuje moment przekroczenia progu w trakcie roku.