Ulga na start – finansowe ułatwienie dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą

Rozpoczęcie własnej działalności to ekscytujący krok, ale dla wielu początkujących przedsiębiorców największym wyzwaniem są koszty ponoszone już od pierwszego dnia prowadzenia firmy. Ulga na start to rozwiązanie, które pozwala znacznie je obniżyć – przez pierwsze sześć miesięcy nowy przedsiębiorca nie musi płacić składek na ubezpieczenia społeczne, dzięki czemu może skupić się na rozwijaniu swojego biznesu, a nie na walce z trudnościami finansowymi. To prosty sposób, aby wejście w świat przedsiębiorczości było nie tylko prostsze, ale i bezpieczniejsze dla firmowego budżetu. Sprawdźmy, na czym dokładnie polega Ulga na start.

Co to jest ulga na start?

Ulga na start to program wsparcia dla początkujących przedsiębiorców w Polsce, który pozwala na zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) przez pierwsze 6 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej. Skorzystać z niej mogą osoby, które zakładają działalność po raz pierwszy lub po dłuższej przerwie (wynoszącej co najmniej 60 miesięcy). W tym czasie przedsiębiorca opłaca tylko składkę na ubezpieczenie zdrowotne, co znacząco zmniejsza koszty prowadzenia raczkującej firmy i finansowo ułatwia jej dalszy rozwój.

Ulga na start – warunki, które musisz spełnić

Ulga na start to rozwiązanie skierowane do początkujących przedsiębiorców, którzy chcą rozpocząć działalność gospodarczą bez obciążenia składkami na ubezpieczenia społeczne przez pierwsze 6 miesięcy. Z ulgi mogą skorzystać osoby fizyczne – prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą lub będące wspólnikami spółek cywilnych. Ważnym warunkiem jest, aby podejmowały działalność po raz pierwszy lub ponownie, po upływie co najmniej 60 miesięcy ostatniego zawieszenia lub zakończenia działalności gospodarczej.

Z ulgi nie mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy wykonują działalność na rzecz byłego pracodawcy w tym samym zakresie, w którym wcześniej (w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym) pracowali na etacie. To sposób na przeciwdziałanie fikcyjnemu samozatrudnieniu. Wykluczeni są także przedsiębiorcy, którzy nie spełniają warunku „rozpoczynania działalności” – np. osoby prowadzące firmę bez przerwy w ciągu ostatnich 60 miesięcy.

Szukasz współpracy B2B albo zatrudnienia na etacie? Przejrzyj najnowsze oferty na Asistwork!

Z jakich składek na ubezpieczenia społeczne zwalnia Ulga na start?

Nowi przedsiębiorcy mogą skorzystać z Ulgi na start, dzięki której nie płacą składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne przez pierwsze 6 miesięcy od rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej, a tym samym obniżają koszty prowadzenia działalności na samym początku jej istnienia. W okresie korzystania z ulgi przedsiębiorca nie musi opłacać składek na ubezpieczenia społeczne – składki emerytalnej, składki zdrowotnej i składki wypadkowej – a także składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.

Zwolnienie z ubezpieczeń społecznych oraz składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy dotyczy tylko właściciela firmy, a nie jego pracowników. Jeżeli zatrudniasz pracowników, osoby współpracujące lub zleceniobiorców, musisz za nich odprowadzać składki od momentu rozpoczęcia ich zatrudnienia.

WAŻNE: Ulga nie dotyczy ubezpieczenia zdrowotnego. Obowiązkowo musisz zgłosić siebie i, jeśli chcesz, członków rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego w ZUS i opłacać miesięczną składkę zdrowotną.

Ile wynosi składka zdrowotna przy uldze na start?

Korzystając z Ulgi na start, płacisz za siebie wyłącznie składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Jej wysokość zależy od wybranej formy opodatkowania i osiąganych dochodów, dlatego warto wiedzieć, jak to wygląda w praktyce.

Skala podatkowa i podatek liniowy

Jeśli rozliczasz się według skali podatkowej lub wybrałeś podatek liniowy, składka zdrowotna jest liczona procentowo od podstawy wymiaru. W przypadku skali podatkowej wynosi 9% podstawy, natomiast przy podatku liniowym 19% – składka zdrowotna wynosi wtedy 4,9% podstawy.

Trzeba jednak pamiętać, że jeśli Twój dochód w danym miesiącu będzie niższy niż minimalne wynagrodzenie obowiązujące w danym roku, składka nie spadnie poniżej minimalnej kwoty. W 2025 roku minimalna składka zdrowotna wynosi 314,96 zł miesięcznie, liczona od 75% minimalnego wynagrodzenia (4666 zł w 2025 roku).

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Dla przedsiębiorców rozliczających się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych składka zdrowotna również wynosi 9% podstawy, ale w tym przypadku kwota jest zryczałtowana w zależności od wysokości rocznego przychodu. W 2025 roku przy przychodzie poniżej 60 tys. zł składka wyniesie 461,66 zł, przy przychodzie od 60 tys. zł do 300 tys. zł – 769,43 zł, a przy przychodzie powyżej 300 tys. zł – 1384,97 zł.

Karta podatkowa

Jeżeli rozliczasz podatki dochodowe kartą podatkową, podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest minimalne wynagrodzenie obowiązujące w danym roku. Składka w 2025 roku wyniesie więc 9% z 75% minimalnego wynagrodzenia, czyli 314,96 zł. Oznacza to, że wysokość składki zdrowotnej przy karcie podatkowej jest stała i nie zależy od faktycznych przychodów z działalności.

Kiedy nie trzeba opłacać składki zdrowotnej?

Zdarzają się też sytuacje, w których nie trzeba opłacać składki zdrowotnej, także podczas korzystania z Ulgi na start. Dotyczy to m.in. emerytów i rencistów, którzy mają niskie świadczenia i przychody z działalności, osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym lub znacznym, które mają niskie dochody z działalności, osób pobierających zasiłek macierzyński w określonej wysokości oraz pracowników, którzy dodatkowo spełniają określone kryteria przychodowe i podatkowe.

Ulga na start – ile trwa?

Ulga na start trwa 6 pełnych miesięcy od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej. W tym czasie przedsiębiorca korzystający z ulgi jest zwolniony z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe, a także składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.

Okres ulgi liczony jest od pierwszego dnia podjęcia działalności gospodarczej i nie można go przedłużyć. Po upływie 6 miesięcy przedsiębiorca automatycznie przechodzi do standardowego opłacania składek ZUS – według zasad preferencyjnych przez kolejne 24 miesiące lub w pełnej wysokości, jeśli preferencyjna podstawa wymiaru składek nie obowiązuje.

WAŻNE: Jeśli działalność rozpoczniesz pierwszego dnia miesiąca, miesiąc ten liczy się jako pierwszy z sześciu miesięcy korzystania z ulgi. Jeżeli start przypada w trakcie miesiąca, okres ulgi liczy się od kolejnego miesiąca kalendarzowego.

Ulga na start a mały ZUS – czym się różnią?

Ulga na start i Mały ZUS to dwa odrębne, choć często mylone rozwiązania, które mają na celu ułatwienie początkującym przedsiębiorcom wejście na rynek.

Ulga na start zwalnia nowych przedsiębiorców z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przez pierwsze 6 pełnych miesięcy kalendarzowych działalności, wymagając jedynie opłaty składki zdrowotnej w pełnej wysokości. Rozwiązanie to wspiera początkujących, dając czas na rozwój biznesu bez pełnych obciążeń ZUS.

Z kolei Mały ZUS to kolejny etap wsparcia, znany też jako preferencyjne składki ZUS. To rozwiązanie pozwala na opłacanie składek społecznych od obniżonej podstawy – nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia – przez okres do 24 miesięcy.

Najważniejszą różnicą jest więc to, że Ulga na start oznacza całkowite zwolnienie ze składek na ubezpieczenia społeczne, a Mały ZUS – ich obniżenie.

Jak skorzystać z Ulgi na start?

Aby skorzystać z Ulgi na start, po założeniu działalności musisz w ciągu 7 dni zgłosić się w ZUS wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego. Robisz to na formularzu ZUS ZZA, podając specjalny kod tytułu ubezpieczenia zaczynający się od 05 40, który identyfikuje przedsiębiorcę korzystającego z ulgi. Dwie ostatnie cyfry kodu dobiera się w zależności od tego, czy masz prawo do emerytury lub renty oraz czy posiadasz orzeczenie o niepełnosprawności – dzięki temu ZUS wie, jaki status ubezpieczonego przypisać do zgłoszenia.

Najwygodniej jest złożyć zgłoszenie już na etapie rejestracji działalności w CEIDG, ponieważ system sam przesyła dokumenty do ZUS. Możesz jednak zrobić to także później: osobiście lub pocztą w placówce ZUS, elektronicznie w Programie Płatnik albo przez platformę PUE ZUS, podpisując zgłoszenie Profilem Zaufanym lub podpisem kwalifikowanym.

Jakie są konsekwencje korzystania z Ulgi na start i płacenia niższych składek ZUS?

Ulga na start niewątpliwie odciąża budżet młodej firmy, ale warto pamiętać, jakie niesie ze sobą skutki. Przez pierwsze 6 miesięcy nie opłacasz składek na ubezpieczenia społeczne, co oznacza, że nie budujesz kapitału emerytalnego, a okres korzystania z ulgi nie jest liczony do stażu emerytalnego ani rentowego. Dodatkowo brak składek chorobowych sprawia, że nie masz prawa do zasiłku chorobowego czy opiekuńczego, jeżeli zachorujesz lub będziesz musiał zajmować się bliską osobą. Nie przysługuje Ci również zasiłek macierzyński i świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego.

Ulga na start daje więc oddech finansowy, ale jednocześnie ogranicza zakres ochrony, jaką normalnie zapewniają pełne składki ZUS. Dlatego warto dobrze zaplanować korzystanie z ulgi i świadomie ocenić, czy niższe obciążenia na starcie są dla Ciebie korzystniejsze niż pełne zabezpieczenie społeczne – szczególnie jeśli prowadzisz działalność ryzykowną lub nie masz innych źródeł wsparcia.

Co po 6 miesiącach Ulgi na start?

Po zakończeniu 6-miesięcznego okresu Ulgi na start przedsiębiorca automatycznie przechodzi na kolejny etap preferencji, czyli Mały ZUS, o ile spełnia warunki do stosowania preferencyjnych składek. Oznacza to, że zaczynasz opłacać wszystkie obowiązkowe składki społeczne – emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz (dobrowolnie) ubezpieczenie chorobowe – ale w znacznie obniżonej wysokości, ponieważ podstawa ich wyliczenia jest preferencyjna.

Taki okres trwa przez 24 miesiące i stanowi łagodne przejście między pełnym zwolnieniem z ZUS a standardowymi składkami. Jeśli z jakiegoś powodu nie możesz skorzystać z Małego ZUS-u (np. świadczysz usługi dla byłego pracodawcy), po upływie Ulgi na start przechodzisz od razu na pełny ZUS. Warto więc odpowiednio wcześniej zaplanować swoje finanse, aby po pół roku prowadzenia działalności przygotować się na wzrost miesięcznych obciążeń.

Często zadawane pytania

Czy po uldze na start można przejść na mały ZUS?

Tak, Ulga na start zazwyczaj jest pierwszym etapem ulg dla nowych przedsiębiorców. Po 6 miesiącach możesz przejść na Mały ZUS (preferencyjne składki przez 24 miesiące), o ile spełniasz warunki – m.in. nie świadczysz usług na rzecz byłego pracodawcy w zakresie wykonywanej działalności gospodarczej.

Z czego zwalnia Ulga na start?

Ulga na start zwalnia z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. W tym okresie płacisz jedynie składkę zdrowotną.

Czy Ulga na start wlicza się do emerytury?

Nie. Okres korzystania z ulgi nie jest okresem składkowym, ponieważ nie opłaca się w tym czasie składek emerytalnych. Oznacza to, że pół roku na uldze nie podnosi przyszłej emerytury ani nie buduje kapitału rentowego.

Kiedy mogę ponownie skorzystać z Ulgi na start?

Z ulgi można ponownie skorzystać dopiero wtedy, gdy od zakończenia lub zawieszenia poprzedniej działalności minęło co najmniej 60 miesięcy. Dopiero po tak długiej przerwie ZUS uzna Cię za osobę ponownie rozpoczynającą działalność.

Jakie są minusy Ulgi na start?

Choć Ulga na start znacząco obniża koszty prowadzenia działalności na początku, ma też swoje ograniczenia, o których warto wiedzieć. Przede wszystkim w okresie korzystania z ulgi nie odkładasz składek na emeryturę ani rentę, ponieważ nie opłacasz składek na ubezpieczenia społeczne. Oznacza to brak jakiegokolwiek stażu do emerytury za ten czas.