Mobbing horyzontalny w pracy: jak go rozpoznać, jak reagować?
Mobbing horyzontalny – zjawisko, o którym nie mówi się wystarczająco głośno, choć dotyka wielu pracowników. Kiedy mobberem jest nie przełożony, a współpracownicy, sytuacja staje się o tyle bardziej skomplikowana, że trudno jest wskazać jednoznacznego winnego. Złośliwe plotki, izolowanie z zespołu, sabotowanie pracy – to tylko niektóre z przejawów tego niezdrowego zjawiska. Jak je rozpoznać? Jak się bronić, gdy w pracy nikt nie chce stanąć po naszej stronie? Odpowiedzi znajdziesz w poniższym artykule. Poznaj skuteczne sposoby reagowania i naucz się chronić swoje dobre imię i samopoczucie.
Definicja mobbingu horyzontalnego
Mobbing horyzontalny, znany również jako mobbing poziomy, to forma nękania, która występuje między pracownikami na tym samym szczeblu hierarchii w organizacji. W przeciwieństwie do mobbingu pionowego, gdzie sprawcą jest przełożony, mobbing horyzontalny ma miejsce, gdy to współpracownicy wykorzystują swoją pozycję do szkodzenia innym pracownikom zatrudnionym przez tego samego pracodawcę.
Mobbing horyzontalny może mieć charakter indywidualny lub grupowy (dotyczący całego zespołu współpracowników).
Aby zachowania dotyczące pracownika mogły zostać zakwalifikowane jako mobbing horyzontalny, muszą spełniać kilka kluczowych cech:
-
Systematyczność: Zachowania muszą być powtarzalne i długotrwałe, jednorazowe incydenty skierowane przeciwko pracownikowi nie są uznawane za mobbing.
-
Negatywność: Działania te mają na celu zastraszanie, poniżanie lub izolowanie pracownika. Mogą obejmować ośmieszanie, krytykę bez uzasadnienia oraz celowe wykluczanie z grupy.
-
Intencjonalność: Sprawcy podejmują działania z zamiarem zaszkodzenia innej osobie, co odróżnia mobbing m.in. od konfliktów zawodowych.
💡Przeczytaj także – Jak rozpoznać mobbing w miejscu pracy i jakie kroki podjąć?
Przykłady mobbingu horyzontalnego
Mobbing horyzontalny to zjawisko, które może przybierać różne formy w środowisku pracy, a jego celem jest nękanie, poniżenie lub ośmieszenie pracownika znajdującego na tym samym poziomie hierarchii co mobber. Oto kilka konkretnych przykładów zachowań, które mogą być klasyfikowane jako mobbing horyzontalny:
-
Nieuzasadniona krytyka: Pracownik jest regularnie krytykowany bez konkretnego uzasadnienia, co może powodować zaniżoną ocenę przydatności zawodowej i spadek morale.
-
Wyśmiewanie: Publiczne ośmieszanie ofiary przez innych pracowników, co ma na celu poniżenie ofiary i izolację od zespołu.
-
Izolacja społeczna: Celowe wykluczanie ofiary z grupowych aktywności, spotkań czy ważnych informacji, co prowadzi do jej marginalizacji w życiu firmowym i towarzyskim.
-
Rozpowszechnianie plotek: Szerzenie nieprawdziwych informacji o ofierze, co może wpłynąć na jej reputację w zespole i w organizacji.
-
Ograniczanie możliwości wypowiedzi: Ignorowanie opinii ofiary podczas dyskusji, co skutkuje poczuciem braku wpływu na decyzje zespołowe.
-
Nękanie wiadomościami: Wysyłanie niechcianych wiadomości lub telefonów, co ma służyć zastraszaniu pracownika lub zakłócaniu przebiegu jego pracy.
-
Nakładanie nierealnych zadań: Przypisywanie zadań, które są niemożliwe do wykonania w określonym czasie, co prowadzi do frustracji i stresu.
-
Sabotaż pracy: Utrudnianie wykonywania obowiązków zawodowych poprzez celowe działania mające na celu dezorganizację pracy ofiary.
-
Utrudnianie dostępu do zasobów: Celowe blokowanie dostępu do potrzebnych informacji lub narzędzi pracy, co uniemożliwia ofierze efektywne wykonywanie obowiązków.
Zrozumienie szerokiego zakresu zachowań kwalifikowanych jako mobbing horyzontalny jest kluczowe dla skutecznego przeciwdziałania temu zjawisku i tworzenia zdrowego środowiska pracy.
Przyczyny mobbingu horyzontalnego
Wiele czynników może prowadzić do wystąpienia mobbingu horyzontalnego, od osobistych konfliktów między pracownikami po szersze problemy związane z kulturą organizacyjną.
-
Osobiste animozje: Niekiedy mobbing wynika z osobistych konfliktów między pracownikami. Negatywne emocje, takie jak nienawiść czy niechęć, mogą prowadzić do działań mających na celu zaszkodzenie drugiej osobie.
-
Rywalizacja: W środowisku pracy, gdzie wyniki są kluczowe, rywalizacja o lepsze wyniki, premie czy awanse może prowadzić do wrogości. Pracownicy mogą czuć się zagrożeni przez osiągnięcia swoich kolegów i stosować mobbing jako sposób na podważenie ich pozycji.
-
Zazdrość: Zazdrość o sukcesy zawodowe lub uznanie w oczach przełożonych może skłonić pracowników do stosowania mobbingu wobec tych, którzy osiągają lepsze wyniki.
-
Niezdrowa atmosfera w pracy: W organizacjach, gdzie panuje silna konkurencja i presja na wyniki, negatywne zachowania mogą stać się normą. Taka atmosfera sprzyja mobbingowi horyzontalnemu, ponieważ pracownicy mogą czuć się zmuszeni do działania w sposób destrukcyjny wobec innych.
-
Strach przed utratą pozycji: Pracownicy, którzy obawiają się o swoją pozycję w firmie, mogą stosować mobbing jako strategię obronną. Próbują w ten sposób zdyskredytować swoich kolegów, aby sami wypaść lepiej w oczach przełożonych.
-
Brak umiejętności interpersonalnych: Osoby z niskimi umiejętnościami komunikacyjnymi mogą nie radzić sobie z konfliktami w sposób konstruktywny, co prowadzi do agresywnych zachowań wobec innych pracowników.
Zrozumienie tych przyczyn jest kluczowe dla skutecznego przeciwdziałania mobbingowi horyzontalnemu oraz tworzenia zdrowego i wspierającego środowiska pracy.
Skutki mobbingu horyzontalnego dla ofiary
Mobbing horyzontalny, będący formą nękania między współpracownikami, ma poważne konsekwencje dla ofiar, które mogą wpływać na ich zdrowie psychiczne, fizyczne oraz relacje w miejscu pracy. Skutki te są często długotrwałe i mogą prowadzić do znacznego obniżenia jakości życia ofiar.
-
Problemy psychiczne: Ofiary mobbingu często doświadczają poważnych problemów zdrowotnych, takich jak depresja, zaburzenia lękowe, przewlekły stres, czy nawet ergofobia.
-
Obniżona samoocena: Mobbing horyzontalny może prowadzić do znacznego spadku poczucia własnej wartości, co wpływa na zdolność ofiary do podejmowania decyzji i działania w pracy.
-
Izolacja społeczna: Ofiary często czują się wykluczone z grupy, co prowadzi do wycofania się z życia towarzyskiego i osamotnienia.
-
Problemy zdrowotne: Długotrwały stres związany z mobbingiem może powodować różne problemy zdrowotne, takie jak bezsenność, chroniczne zmęczenie czy problemy gastryczne.
-
Problemy w relacjach interpersonalnych: Mobbing horyzontalny wpływa nie tylko na relacje w pracy, ale także na życie osobiste ofiar, co może prowadzić do konfliktów w rodzinie oraz trudności w utrzymywaniu przyjaźni.
Skutki mobbingu horyzontalnego dla organizacji
Mobbing horyzontalny ma poważne konsekwencje nie tylko dla ofiar, ale również dla całej organizacji. Zjawisko to wpływa na atmosferę w miejscu pracy, relacje między pracownikami oraz efektywność działania zespołu.
-
Obniżona wydajność: Pracownicy doświadczający mobbingu często mają trudności z koncentracją i wykonywaniem swoich obowiązków, co prowadzi do spadku ogólnej wydajności zespołu. Niska motywacja i zaangażowanie mogą skutkować opóźnieniami w realizacji projektów oraz obniżeniem jakości pracy.
-
Zwiększona rotacja pracowników: Mobbing horyzontalny może prowadzić do rezygnacji pracowników, którzy czują się nękani lub wykluczeni z zespołu. Wysoka rotacja generuje dodatkowe koszty związane z rekrutacją i szkoleniem nowych pracowników, a także wpływa na stabilność zespołu.
-
Pogorszenie atmosfery w pracy: Mobbing wprowadza napięcia i konflikty między pracownikami, co negatywnie wpływa na współpracę i komunikację w zespole. Zła atmosfera może prowadzić do dalszych problemów interpersonalnych oraz obniżenia morale wśród pozostałych członków zespołu.
-
Koszty finansowe: Organizacje mogą ponosić znaczne straty finansowe związane z obniżoną wydajnością, kosztami rekrutacji oraz ewentualnymi odszkodowaniami dla ofiar mobbingu. Dodatkowo, jeśli sprawy dotyczące mobbingu trafią do sądu, mogą pojawić się koszty prawne oraz wydatki związane z zarządzaniem kryzysowym.
-
Negatywny wizerunek firmy: Mobbing horyzontalny może wpłynąć na reputację organizacji zarówno wewnętrznie, jak i na zewnątrz. Pracownicy mogą dzielić się negatywnymi doświadczeniami z innymi, co może zniechęcać potencjalnych kandydatów do pracy w danej firmie.
-
Problemy ze zdrowiem psychicznym pracowników: Skutki mobbingu mogą prowadzić do wypalenia zawodowego oraz problemów zdrowotnych wśród pracowników, co dodatkowo obciąża organizację poprzez zwiększone koszty ubezpieczeń zdrowotnych i absencję.
Horyzontalny mobbing w miejscu pracy: jak reagować?
Reagowanie na mobbing horyzontalny wymaga odwagi i determinacji, ale jest kluczowe dla ochrony zdrowia psychicznego ofiar oraz poprawy atmosfery w miejscu pracy. Organizacje powinny wspierać pracowników w podejmowaniu działań przeciwko mobbingowi, aby stworzyć środowisko wolne od nękających zachowań.
-
Nie milcz: Ważne jest, aby ofiary mobbingu nie pozostawały bierne. Zgłaszanie przypadków mobbingu odpowiednim osobom w firmie, takim jak dział personalny czy przełożeni, jest kluczowe dla przerwania cyklu nękania.
-
Dokumentuj incydenty: Zbieranie dowodów w postaci notatek o incydentach, e-maili, wiadomości czy świadków może być pomocne w późniejszym zgłaszaniu sprawy. Dokumentacja powinna zawierać daty, opisy zdarzeń oraz osoby zaangażowane.
-
Szukaj wsparcia: Warto rozmawiać z zaufanymi współpracownikami, którzy mogą potwierdzić doświadczane sytuacje. Wsparcie ze strony innych pracowników może być nieocenione w procesie zgłaszania mobbingu.
-
Skorzystaj z pomocy profesjonalistów: W przypadku poważnych skutków psychicznych warto rozważyć konsultację z psychologiem lub terapeutą. Specjaliści mogą pomóc w radzeniu sobie ze stresem i emocjami związanymi z mobbingiem.
-
Zgłoś sprawę do przełożonych lub HR: Po zgromadzeniu dowodów i uzyskaniu wsparcia warto formalnie zgłosić problem do działu HR lub bezpośredniego przełożonego. Ważne jest, aby skarga była dobrze udokumentowana i zawierała wszystkie istotne informacje.
-
Zrozum swoje prawa: Ofiary mobbingu mają prawo do ochrony i mogą dochodzić odszkodowania za doznane krzywdy. Znajomość przepisów prawa dotyczących mobbingu pomoże w skuteczniejszym działaniu.
-
Buduj otwartą komunikację: Wspieranie kultury otwartej komunikacji w miejscu pracy może pomóc w zapobieganiu mobbingowi horyzontalnemu. Pracownicy powinni czuć się swobodnie wyrażając swoje obawy i doświadczenia.
Konsekwencje mobbingu horyzontalnego
Mobbing horyzontalny, który polega na długotrwałym nękaniu pracowników przez ich współpracowników na tym samym poziomie hierarchicznym, niesie ze sobą poważne konsekwencje wizerunkowe i prawne.
Pracodawcy mają obowiązek reagować na zgłoszenia mobbingu. Organizacje mogą stanąć w obliczu roszczeń sądowych ze strony ofiar mobbingu oraz potencjalnych kar nałożonych przez instytucje kontrolujące przestrzeganie przepisów prawa pracy, np. Państwowej Inspekcji Pracy.
Sprawca mobbingu może ponieść konsekwencje dyscyplinarne, w tym naganę, degradację lub zwolnienie z pracy. W przypadku poważnych naruszeń, takich jak stalking czy groźby karalne, sprawca może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej.
Ofiara może żądać od pracodawcy odszkodowania za doznane krzywdy, które mogą obejmować zarówno straty materialne, jak i moralne. Ofiara ma także prawo do zadośćuczynienia za uszczerbek na zdrowiu psychicznym oraz inne straty związane z mobbingiem.
Pozostałe wpisy

Czy pracodawca może nie przyjąć wypowiedzenia? Sprawdź, co mówią przepisy!
Jeśli nie odpowiada Ci obecna praca lub na horyzoncie pojawiła się ciekawsza opcja, możesz zdecydować się na zakończenie współpracy bez podawania przyczyny wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy z Twojej inicjatywy pracodawca musi zaakceptować Twój wybór. Oczywiście pod warunkiem, że dopilnujesz odpowiednich formalności. Dowiedz się, czy szef może odmówić przyjęcia wypowiedzenia i jak się przed tym chronić.
2025-04-15

Kto płaci za szkolenia pracowników? Kiedy powstaje obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę?
Szkolenia i kursy pozwalają nie tylko zdobywać nowe kompetencje pracownikom, ale też utrzymać konkurencyjność firmy. Kto jednak pokrywa koszty takiego kształcenia? Czy pracownik może liczyć na wsparcie pracodawcy, a jeśli tak – na jakich warunkach? I kiedy może się zdarzyć, że to właśnie pracownik będzie musiał zwrócić koszty szkolenia? W tym artykule wyjaśniamy, czym jest podnoszenie kwalifikacji zawodowych w świetle Kodeksu pracy, kto ponosi odpowiedzialność finansową za szkolenia oraz kiedy pojawia się obowiązek ich zwrotu.
2025-04-10

Czy praca w ochronie po wyroku jest możliwa?
Praca na stanowisku ochroniarza, zgodnie z obowiązującymi przepisami, wiąże się z pewnymi oczekiwaniami wobec kandydata. Osoba skazana prawomocnym wyrokiem sądu może mieć trudności ze znalezieniem pracy w tej branży. Czy jednak oznacza to, że musi na dobre pożegnać się z karierą w ochronie? Sprawdź!
2025-03-06

UoP vs B2B – na czym polegają różnice między tymi formami zatrudnienia? [Tabela porównawcza]
Decyzja o wyborze formy współpracy zawodowej to jedna z ważniejszych kwestii, z jaką mierzą się specjaliści na rynku pracy. Umowa o pracę (UoP) i współpraca w modelu biznesowym (B2B) to dwie najpopularniejsze opcje, które różnią się pod względem formalności, kosztów, elastyczności czy korzyści socjalnych. Jakie są największe zalety i wady każdego z tych rozwiązań? W naszym artykule nie tylko omówimy różnice między UoP a B2B, ale także przedstawimy je w przejrzystej tabeli, by ułatwić Ci podjęcie świadomej decyzji.
2025-01-28
Pozostałe wpisy w pozostałych kategoriach

Czym zajmuje się dział HR i jaką rolę odgrywa w strukturze organizacji?
Choć dział HR kojarzy się przede wszystkim z rekrutacją i papierkową robotą, jego rola wykracza daleko poza te podstawowe zadania. To właśnie HR jest odpowiedzialny za budowanie atmosfery w organizacji, dbanie o rozwój pracowników i tworzenie kultury, która sprzyja zaangażowaniu i efektywności. Dzisiaj to ludzie są najcenniejszym zasobem każdej firmy, więc dział HR staje się ważnym partnerem w realizacji strategii biznesowej, wpływając na to, jak firma rozwija się i jak pracownicy czują się w jej strukturach. Czym dokładnie zajmuje się dział HR, jak zacząć pracę w tej branży i jakie trendy dominują w zarządzaniu zasobami ludzkimi? Przeczytaj artykuł!
2025-04-24

Ocena okresowa pracownika - jak przeprowadzić i na czym polega?
Pracownicy mają swoje mocne i słabe strony. W teorii poznajemy je na etapie rekrutacji, ale w praktyce to czas stanowi najlepszą weryfikację. Okresowa ocena pracownika to coś, co pozwala zmierzyć dopasowanie do zajmowanego stanowiska, starania oraz postępy. Jeśli chcesz mieć inwestować w rozwój kompetencji i podejmować lepsze decyzje co do przydziału obowiązków bądź premii, opracuj system oceny pracownika. Pomoże w tym nasz poradnik!
2025-04-17

Jaka praca z wykształceniem podstawowym? Sprawdź, gdzie możesz aplikować
W każdym CV znajduje się rubryka "wykształcenie". Jak duże znaczenie ma jej zawartość dla rekruterów? Wszystko zależy od stanowiska, więc osoba, która zakończyła edukację na szkole podstawowej wcale nie musi mieć mniejszych szans na stabilne zatrudnienie i ciekawą pracę. Poznaj możliwości rynku!
2025-04-01

Ile zarabia magazynier? Przewodnik po wynagrodzeniach
Choć praca magazyniera często kojarzy się z niskimi zarobkami, w rzeczywistości jest to zawód, który oferuje szereg możliwości rozwoju, szczególnie w kontekście dynamicznie rozwijającej się globalnej gospodarki. Firmy na całym świecie poszukują specjalistów, którzy potrafią sprawnie zarządzać procesami magazynowymi, a dzięki odpowiednim kwalifikacjom i doświadczeniu, magazynierzy mogą liczyć na znaczący wzrost swoich zarobków. W tym artykule przyjrzymy się stawkom rynkowym za pracę na magazynie, perspektywom rozwoju w tej branży oraz czynnikom, które wpływają na wynagrodzenie magazynierów.
2025-03-13