Skierowanie na badania lekarskie – wszystko, co musisz wiedzieć

W pracy, nawet na pozornie „spokojnych” stanowiskach, nasze zdrowie może być narażone na różne obciążenia – zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Zanim podejmiesz nowe obowiązki lub zmienisz stanowisko, warto upewnić się, że Twój organizm poradzi sobie z wyzwaniami, jakie niesie praca. Pomocne w tym są badania medycyny pracy, które dzięki skierowaniu od pracodawcy pozwalają lekarzowi ocenić, czy warunki pracy są zgodne z Twoimi możliwościami zdrowotnymi.

Czym jest skierowanie lekarskie?

Skierowanie lekarskie to dokument, który umożliwia pracownikowi odbycie obowiązkowych badań niezbędnych do wykonywania pracy. Zawsze odnosi się do konkretnego pracownika oraz do danego stanowiska, uwzględniając opis warunków pracy i związane z nim zagrożenia. Dzięki temu lekarz może ocenić, czy predyspozycje zdrowotne zatrudnionej osoby odpowiadają warunkom występującym na stanowisku, na które została skierowana.

W wielu przypadkach można wystawić e-skierowanie na badanie lekarskie do pracy. Dzięki niemu pracownik nie musi martwić się o zgubienie dokumentu – całość trafia do systemu elektronicznego i jest dostępna online zarówno dla lekarza, jak i pacjenta. E-skierowanie przyspiesza proces rejestracji, skraca czas wizyty i eliminuje formalności związane z papierowymi formularzami.

Kiedy wystawia się skierowanie na badania lekarskie?

Skierowanie jest wymagane w kilku sytuacjach. Przede wszystkim przy podejmowaniu nowej pracy – pracodawca ma obowiązek zadbać, aby pracownik nie był narażony na niebezpieczne czynniki, których organizm nie jest w stanie znieść. Ponadto skierowania wydawane są przy okresowych badaniach kontrolnych, które mają na celu monitorowanie stanu zdrowia w trakcie zatrudnienia. Wreszcie, skierowanie jest konieczne przy ponownym przyjęciu do pracy po przerwie lub zmianie pracodawcy, aby upewnić się, że pracownik nadal spełnia wymagania zdrowotne na danym stanowisku.

Dzięki skierowaniu pracownik zyskuje pewność, że jego zdrowie jest oceniane w sposób profesjonalny, a pracodawca ma gwarancję, że zatrudnia osobę zdolną do bezpiecznego wykonywania powierzonych obowiązków. W praktyce jest to więc dokument, który chroni obie strony – i pracownika, i firmę.

Lekarz analizuje nie tylko samo stanowisko, ale także wszelkie czynniki biologiczne, chemiczne, fizyczne czy inne czynniki, które mogą wpływać na zdrowie pracownika. To pozwala ocenić ryzyko i podjąć decyzję o konieczności dodatkowych badań specjalistycznych.

Skierowanie na badania lekarskie a orzeczenie o niepełnosprawności

Skierowanie na badania lekarskie a orzeczenie o niepełnosprawności to dwa różne dokumenty, które spełniają inne funkcje. Skierowanie wydaje pracodawca, aby potwierdzić, że pracownik może wykonywać swoje obowiązki zgodnie z przepisami BHP. Orzeczenie o niepełnosprawności natomiast dotyczy oceny stanu zdrowia przez właściwe komisje i przyznania określonego stopnia niepełnosprawności.

W praktyce skierowanie nie ma bezpośredniego wpływu na orzeczenie, ale informacje z badań lekarskich mogą stanowić uzupełnienie dokumentacji medycznej.

Kiedy potrzebne jest skierowanie na badania lekarskie?

• Przy podejmowaniu nowej pracy – każdy pracownik kierowany na stanowisko podlega wstępnym badaniom lekarskim, które uwzględniają specyfikę pracy i czynniki występujące na danym stanowisku. Dzięki temu pracodawca ma pewność, że pracownik może bezpiecznie wykonywać swoje obowiązki.

• Przy okresowych i kontrolnych badaniach medycyny pracy – osoby zatrudnione podlegają regularnym badaniom, które pozwalają monitorować stan zdrowia w trakcie trwania stosunku pracy. Badania te obejmują ocenę zgodności zdrowia pracownika z wymaganiami stanowiska oraz zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej.

• Przy ponownym przyjęciu do pracy lub zmianie pracodawcy – skierowanie jest wymagane, gdy pracownik wraca po przerwie do starego pracodawcy lub przechodzi do nowego. Dzięki temu lekarz może sprawdzić, czy osoba nadal spełnia wymagania zdrowotne dla danego stanowiska i czy jest w stanie wykonywać obowiązki zgodnie z warunkami pracy opisanymi w dokumentacji stanowiska.

• Przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych – niektóre stanowiska wymagają dodatkowej oceny zdrowia pracownika ze względu na ryzyko związane z pracą. W takich przypadkach skierowanie lekarskie obejmuje specjalistyczne badania dostosowane do charakteru obowiązków.

Jeśli szukasz nowej pracy, przejrzyj oferty na Asistwork.

Kiedy wystawia się skierowanie na badania medycyny pracy?

Skierowanie na badania medycyny pracy wystawia się w konkretnych sytuacjach związanych z zatrudnieniem, zmianą stanowiska lub wymaganiami prawnymi. Dzieje się to zwłaszcza gdy występują ku temu wskazania, np. praca jest związana z trudnościami czy niebezpieczeństwem. Przy takich badaniach lekarz medycyny pracy bierze pod uwagę narażenie na różne czynniki niebezpieczne, które mogą występować na stanowisku.

Czynniki biologiczne

Do czynników biologicznych zaliczamy m.in.:

• kontakt z bakteriami, wirusami czy grzybami,

• możliwość narażenia na pasożyty,

• praca w środowisku, gdzie istnieje ryzyko zakażenia (np. w laboratoriach, placówkach medycznych, przemyśle spożywczym).

Czynniki chemiczne

W tej grupie znajdują się:

• narażenie na gazy, pyły, rozpuszczalniki, detergenty,

• kontakt ze środkami toksycznymi, drażniącymi lub żrącymi,

• praca w środowisku, gdzie używa się substancji łatwopalnych lub wybuchowych.

Inne czynniki

Podczas przygotowania skierowania uwzględnia się także:

• hałas, wibracje, promieniowanie;

• warunki mikroklimatyczne – np. praca w wysokich lub niskich temperaturach;

• obciążenia fizyczne – dźwiganie, praca w wymuszonej pozycji;

• obciążenia psychiczne – praca w stresie, pod presją czasu, odpowiedzialność za innych.

Obowiązki pracodawcy i pracownika

Pracodawca ma ustawowy obowiązek dbania o bezpieczeństwo i zdrowie swoich pracowników, co obejmuje kierowanie ich na odpowiednie badania lekarskie. Zgodnie z art. 229 Kodeksu pracy, pracownik może zostać dopuszczony do pracy tylko po otrzymaniu aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do wykonywania pracy na danym stanowisku. Obowiązek ten dotyczy zarówno wstępnych badań lekarskich przed rozpoczęciem zatrudnienia, jak i okresowych badań kontrolnych w trakcie trwania stosunku pracy. Skierowanie jest również wymagane przy ponownym przyjęciu do pracy po wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy lub zmianie pracodawcy.

Pracodawca musi zapewnić, aby badania obejmowały czynniki szkodliwe, chemiczne i biologiczne charakterystyczne dla danego stanowiska oraz dodatkowe badania w przypadku wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych. Zobowiązania te wynikają także z art. 207 § 2 Kodeksu pracy, które nakłada na pracodawcę obowiązek tworzenia bezpiecznych warunków pracy.

Do obowiązków pracownika należy przede wszystkim stawienie się na badania lekarskie w wyznaczonym terminie oraz przekazywanie prawdziwych informacji o swoim stanie zdrowia, w tym ewentualnych schorzeniach, alergiach czy przyjmowanych lekach. Dzięki temu lekarz medycyny pracy może prawidłowo ocenić zdolność pracownika do wykonywania obowiązków na danym stanowisku, a pracodawca ma pewność, że zatrudnia osobę zdrową i zdolną do pracy w określonych warunkach pracy opisanych w dokumentacji stanowiska.

Ścisła współpraca między pracodawcą a pracownikiem jest kluczowa dla bezpieczeństwa w miejscu pracy. Pracodawca, kierując pracownika na badania i monitorując jego zdrowie, chroni zarówno jego, jak i pozostałych pracowników. Pracownik natomiast, dbając o rzetelność przekazywanych informacji, umożliwia prawidłową ocenę ryzyka i bezpieczne wykonywanie powierzonych obowiązków.

Skierowanie lekarskie a bezpieczeństwo pracy

Skierowanie lekarskie pełni kluczową funkcję w zapewnieniu bezpieczeństwa w miejscu pracy. Dzięki niemu pracodawca może upewnić się, że każdy pracownik jest zdolny do wykonywania pracy na danym stanowisku zgodnie z jego wymaganiami i specyfiką. Ocena stanu zdrowia uwzględnia zarówno fizyczne, jak i psychiczne predyspozycje, a także czynniki środowiskowe – takie jak hałas, czynniki chemiczne, biologiczne czy praca przy urządzeniach niebezpiecznych.

Badania lekarskie, będące następstwem skierowania, umożliwiają wykrycie przeciwwskazań zdrowotnych, które mogłyby zwiększać ryzyko wypadków lub wprowadzać zagrożenia dla innych pracowników. Dzięki temu pracodawca minimalizuje ryzyko urazów i chorób zawodowych, a pracownik zyskuje pewność, że jego zdrowie jest monitorowane i chronione.

Okresowe i kontrolne badania medycyny pracy pozwalają na bieżąco oceniać stan zdrowia personelu oraz dostosowywać wymagania stanowisk do rzeczywistych możliwości pracowników. W praktyce oznacza to, że skierowanie lekarskie nie tylko zabezpiecza interesy pracodawcy, ale również wpływa na komfort i bezpieczeństwo samego pracownika, szczególnie przy pracy w warunkach szkodliwych.

Ponadto skierowanie jest podstawą do wydania orzeczenia lekarskiego, które dokumentuje zdolność do pracy w określonych warunkach pracy opisanych w dokumentacji stanowiska. Bez tego dokumentu pracownik nie może legalnie wykonywać obowiązków, a pracodawca ponosiłby odpowiedzialność za ewentualne zagrożenia.

W ten sposób skierowanie lekarskie staje się nie tylko formalnością, ale realnym narzędziem ochrony zdrowia, wspierającym tworzenie bezpiecznego i efektywnego środowiska pracy.

Jak wygląda konsultacja u lekarza po skierowaniu lekarskim?

Po otrzymaniu skierowania od pracodawcy pracownik zgłasza się do lekarza medycyny pracy. Specjalista analizuje treść dokumentu, w którym opisane są same warunki pracy oraz potencjalne czynniki szkodliwe. Dzięki temu lekarz wie, jakie zagrożenia mogą występować na stanowisku i jakie badania dodatkowe są konieczne.

Badaniom podlegają osoby podejmujące zatrudnienie po raz pierwszy, ale także przyjmowane ponownie – np. po przerwie w pracy, przejściu do innego pracodawcy lub powrocie do obowiązków u samego pracodawcy. Obowiązek ten dotyczy nie tylko nowych pracowników, ale także sytuacji, gdy zmieniają się stanowisko lub warunki zatrudnienia. Wyjątkiem jest zatrudnienie w ciągu 30 dni w tych samych warunkach – z wyłączeniem przypadków, które dotyczą wyłącznie osób przyjmowanych na stanowiska szczególnie niebezpieczne.

Konsultacja polega na rozmowie z pracownikiem, analizie jego historii zdrowotnej, a w razie potrzeby – skierowaniu na badania dodatkowe (np. laboratoryjne, okulistyczne, laryngologiczne). Lekarz bierze pod uwagę zarówno stan zdrowia, jak i wymagania wynikające z charakteru pracy. Na tej podstawie wypisywane są orzeczenia lekarskich wydawanych zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, które potwierdzają brak przeciwwskazań lub wskazują ograniczenia do podjęcia pracy.

Jak przygotować się do badania medycyny pracy?

• Zabierz skierowanie od pracodawcy – bez niego lekarz nie może przeprowadzić badań. Jeśli masz e-skierowanie na badania lekarskie, wystarczy numer lub wydruk potwierdzenia.

• Przynieś dowód osobisty – potrzebny do potwierdzenia danych.

• Weź dokumentację medyczną – np. wyniki badań laboratoryjnych, karty informacyjne ze szpitala, orzeczenia o niepełnosprawności, jeśli je posiadasz.

• Jeśli nosisz okulary lub soczewki – zabierz je ze sobą, bo lekarz może sprawdzić wzrok.

• Nie ukrywaj chorób ani dolegliwości – szczerość jest ważna, bo to od niej zależy Twoje bezpieczeństwo i prawidłowe orzeczenie o zdolności do pracy.

• Wypocznij przed badaniem – sen i nawodnienie pomagają w rzetelnych pomiarach (ciśnienie, badania krwi).

• Przyjdź punktualnie – unikniesz niepotrzebnego stresu i kolejek.

Skierowanie na badanie lekarskie – wzór

Już nie musisz zastanawiać się, jak napisać skierowanie na badania dla pracownika. Poniżej przedstawiamy wzór gotowy do wypełnienia.

 

(oznaczenie pracodawcy)

(miejscowość, data)

 

SKIEROWANIE NA BADANIA LEKARSKIE (wstępne/okresowe/kontrolne*)

Działając na podstawie art. 229 § 4a ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1510 z późn. zm.), kieruję na badania lekarskie: Pana/Panią*) ................................................................................................................................................... ,

(imię i nazwisko)

nr PESEL**) ................................................................................................................................................... ,

zamieszkałego/zamieszkałą*) ....................................................................................................................................... ,

(miejscowość, kod pocztowy, ulica, nr domu, nr lokalu)

zatrudnionego/zatrudnioną*) lub podejmującego/podejmującą*) pracę na stanowisku lub stanowiskach pracy ....................................................................................................................................... , określenie stanowiska/stanowisk*) pracy***): ....................................................................................................................................... .

Opis warunków pracy uwzględniający informacje o występowaniu na stanowisku lub stanowiskach pracy czynników niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia lub czynników uciążliwych i innych wynikających ze sposobu wykonywania pracy, z podaniem wielkości narażenia oraz aktualnych wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wykonanych na tym stanowisku/stanowiskach – należy wpisać nazwy czynnika/czynników i wielkość/wielkości narażenia****):

I. Czynniki fizyczne:

 

II. Pyły:

 

III. Czynniki chemiczne:

 

IV. Czynniki biologiczne:

 

V. Inne czynniki, w tym niebezpieczne:

 

Łączna liczba czynników niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia lub czynników uciążliwych i innych wynikających ze sposobu wykonywania pracy wskazanych w skierowaniu:

 

 

(podpis pracodawcy)

 

Objaśnienia:

*) Niepotrzebne skreślić.

**) W przypadku osoby, której nie nadano numeru PESEL – seria, numer i nazwa dokumentu stwierdzającego tożsamość, a w przypadku osoby przyjmowanej do pracy – data urodzenia.

***) Opisać: rodzaj pracy, podstawowe czynności, sposób i czas ich wykonywania.

****) Opis warunków pracy uwzględniający w szczególności przepisy:

1. wydane na podstawie:

   a. art. 222 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, dotyczące wykazu substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym,

   b. art. 2221 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, dotyczące wykazu szkodliwych czynników biologicznych,

   c. art. 227 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, dotyczące badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia,

   d. art. 228 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, dotyczące wykazu najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,

   e. art. 25 pkt 1 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe (Dz. U. 2019 r., poz. 1792 z późn. zm.), dotyczące dawek granicznych promieniowania jonizującego;

2. załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 2067, z późn. zm.)

 

Skierowanie na badania lekarskie jest wydawane w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje osoba kierowana na badania.

 

Skierowanie na badanie lekarskie – przykład

Pracodawca: XYZ Sp. z o.o., ul. Przykładowa 10, 00-001 Warszawa

Warszawa, 01.09.2025 r.

SKIEROWANIE NA BADANIA LEKARSKIE (wstępne)

Działając na podstawie art. 229 § 4a ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1510 z późn. zm.), kieruję na badania lekarskie: Panią Annę Kowalską, nr PESEL: 01234567890, zamieszkałą: Warszawa 01-234, ul. Warszawska 1/2, podejmującą pracę na stanowisku: Asystentka biurowa/pracownik administracyjny.

Opis warunków pracy:

I. Czynniki fizyczne:

• praca przy komputerze powyżej 4 godzin dziennie (promieniowanie monitora, obciążenie wzroku),

• długotrwała praca w pozycji siedzącej.

II. Pyły: brak narażenia.

III. Czynniki chemiczne: brak narażenia.

IV. Czynniki biologiczne: brak narażenia.

V. Inne czynniki, w tym niebezpieczne:

• stres związany z obsługą klienta,

• obciążenie układu mięśniowo-szkieletowego (praca przy biurku).

Łączna liczba czynników: 4

Jan Nowak

 

Najczęstsze pytania i wątpliwości

1. Czy skierowanie jest obowiązkowe przy zmianie stanowiska w tej samej firmie?

Tak. Każdy pracownik, który zmienia stanowisko, powinien zostać skierowany na badania lekarskie, aby upewnić się, że jego stan zdrowia pozwala na wykonywanie pracy w nowych warunkach. Badania uwzględniają specyfikę stanowiska, czynniki szkodliwe oraz wymagania związane z wykonywaniem obowiązków.

2. Jak długo ważne jest orzeczenie lekarskie?

Orzeczenie lekarskie jest ważne przez okres określony w skierowaniu i zgodnie z przepisami dotyczącymi badań medycyny pracy. W praktyce czas ważności zależy od rodzaju badań – wstępne, okresowe czy kontrolne – oraz od specyfiki stanowiska i występujących czynników ryzyka.

3. Czy mogę odmówić badań medycyny pracy?

Nie. Odmowa poddania się badaniom lekarskim uniemożliwia dopuszczenie pracownika do wykonywania pracy na danym stanowisku. Pracodawca ma obowiązek zapewnić bezpieczne warunki pracy, a skierowanie lekarskie stanowi podstawę do wydania aktualnego orzeczenia lekarskiego. Brak badań może skutkować brakiem możliwości rozpoczęcia pracy lub przyjęcia do obowiązków.

4. Co powinienem przygotować na badania lekarskie?

Pracownik powinien dostarczyć wszelkie niezbędne dokumenty medyczne, w tym wcześniejsze orzeczenia lekarskie, informacje o przewlekłych schorzeniach, przyjmowanych lekach oraz zgłosić wszystkie dolegliwości zdrowotne, które mogą mieć wpływ na wykonywanie pracy na danym stanowisku.

5. Czy lekarz medycyny pracy może wystawić zwolnienie lekarskie?

Tak. Zdarza się, że lekarz medycyny pracy podczas konsultacji zauważy stan zdrowia wymagający przerwy od pracy. W takiej sytuacji może wystawić zwolnienie lekarskie, aby pracownik mógł się w pełni zregenerować lub przejść dodatkową diagnostykę.