Pensum nauczycieli – co to jest i ile wynosi?

Ile godzin tygodniowo musi przepracować nauczyciel? To pytanie często pojawia się w debatach o edukacji, a odpowiedź wcale nie jest tak oczywista, jak mogłoby się wydawać. W tej kwestii ważnym terminem jest pensum, czyli określona liczba godzin lekcyjnych, które nauczyciel musi zrealizować. Jednak to tylko część ich obowiązków – sprawdziany, przygotowanie do zajęć czy rady pedagogiczne to praca, której nie widać na pierwszy rzut oka. Sprawdźmy, ile wynosi pensum w Polsce i od czego zależy jego wysokość.

Pensum nauczyciela – to warto wiedzieć

✅ Czym jest pensum nauczyciela?

• Liczba godzin zajęć dydaktycznych, które nauczyciel musi przepracować w tygodniu.

• Regulowane przepisami Karty Nauczyciela.

• Nie obejmuje innych obowiązków, takich jak przygotowanie do lekcji, zebrania czy organizacja wydarzeń szkolnych.

• Liczba godzin pensum jest proporcjonalna do wymiaru etatu.

✅ Ile wynosi pensum w Polsce?

• Standardowe pensum wynosi 18 godzin dydaktycznych tygodniowo dla nauczycieli szkół podstawowych, średnich i zawodowych.

• Inne wartości pensum obowiązują na przykład nauczycieli przedszkoli (25 godzin), bibliotekarzy szkolnych (30 godzin), czy nauczycieli kształcenia integracyjnego (20 godzin).

✅ Całkowity czas pracy nauczyciela

• Nie może przekraczać 40 godzin tygodniowo.

• Oprócz zajęć dydaktycznych obejmuje także przygotowanie do zajęć, zebrania, rady pedagogiczne, organizację wydarzeń szkolnych, czy prowadzenie dokumentacji.

Czym jest pensum nauczycieli?

Pensum nauczycieli to określona liczba godzin zajęć dydaktycznych, które nauczyciel jest zobowiązany przepracować w ciągu tygodnia. Jest to część całkowitego czasu pracy nauczyciela, regulowana przepisami zawartymi w Karcie Nauczyciela. Wysokość pensum różni się w zależności od stanowiska i typu placówki edukacyjnej.

Całkowity czas pracy nauczyciela, obejmujący również przygotowanie do zajęć, samokształcenie i inne obowiązki, nie może przekraczać 40 godzin tygodniowo. Nadgodziny, czyli czas pracy przekraczający pensum, są dodatkowo wynagradzane zgodnie z przepisami prawa pracy.

Ile wynosi pensum nauczycieli w Polsce?

W Polsce pensum nauczycieli wynosi zazwyczaj 18 godzin dydaktycznych tygodniowo dla nauczycieli szkół podstawowych, średnich oraz zawodowych. Pensum wynoszące 18 godzin lekcyjnych obowiązuje także:

• nauczycieli liceów ogólnokształcących,

• nauczycieli przedszkoli specjalnych,

• nauczycieli szkół specjalnych,

• nauczycieli przedmiotów z zakresu kształcenia ogólnego i teoretycznych przedmiotów zawodowych w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe, w tym w szkołach specjalnych i szkolenia rzemieślniczego w okręgowych ośrodkach wychowawczych,

• nauczycieli w schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych,

• nauczycieli przedmiotów teoretycznych zawodowych na kwalifikacyjnych kursach zawodowych,

• nauczycieli przedmiotów artystycznych i ogólnokształcących w szkołach artystycznych.

Inne wysokości pensum nauczyciela obowiązują w następujących przypadkach:

• nauczyciele przedszkoli, z wyjątkiem nauczycieli pracujących z grupami dzieci 6-letnich: 25 godzin,

• nauczyciele przedszkoli i innych placówek przedszkolnych pracujących z grupami dzieci 6-letnich (tzw. zerówek): 22 godziny,

• nauczyciele kształcenia integracyjnego: 20 godzin,

• nauczyciele bibliotekarze bibliotek szkolnych: 30 godzin,

• nauczyciele poradni psychologiczno-pedagogicznych: 20 godzin,

• wychowawcy świetlic szkolnych i półinternatów (z wyjątkiem wychowawców świetlic szkół specjalnych), świetlic i klubów środowiskowych, w tym: profilaktyczno-wychowawczych i terapeutycznych, wychowawcy młodzieżowych ośrodków socjoterapii: 26 godzin,

• wychowawcy internatów, burs, ogrodów jordanowskich, świetlic dworcowych, stałych szkolnych schronisk młodzieżowych: 30 godzin,

• wychowawcy w zakładach opiekuńczo-leczniczych dla dzieci i w domach wczasów dziecięcych: 26 godzin,

• wychowawcy w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych, okręgowych ośrodkach wychowawczych, zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich, świetlicach szkół specjalnych, młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, zespołach pozalekcyjnych zajęć wychowawczych zorganizowanych w podmiotach leczniczych: 24 godziny,

• nauczyciele pałaców młodzieży, młodzieżowych domów kultury, ognisk pracy pozaszkolnej, pozaszkolnych placówek specjalistycznych, międzyszkolnych ośrodków sportowych: 18 godzin,

• nauczyciele posiadający kwalifikacje z zakresu pedagogiki specjalnej zatrudniani dodatkowo w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego oraz współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym: 20 godzin.

Nie zawsze wysokość pensum nauczyciela wynika z przepisów Karty Nauczyciela. Może być również ustalona przez organ prowadzący szkołę, zgodnie z upoważnieniem zawartym w artykule 42 ust. 7 pkt 3. Ten przepis pozwala organowi określić wymiar pensum dla nauczycieli szkół, które nie są wymienione w tabelach, a także dla nauczycieli prowadzących kształcenie w formie zaocznej, nauczycieli kolegiów pracowników służb społecznych oraz bibliotekarzy bibliotek pedagogicznych.

Jakie zadania oprócz zajęć dydaktycznych wliczają się do czasu pracy nauczycieli?

W ramach ustalonego wynagrodzenia nauczyciel obowiązany jest realizować, oprócz zajęć dydaktycznych, następujące zadania:

• Zajęcia wychowawcze i opiekuńcze: Prowadzenie zajęć opiekuńczych i wychowawczych uwzględniających potrzeby i zainteresowania uczniów.

• Przygotowanie do zajęć: Czas poświęcony na przygotowanie się do lekcji, samokształcenie oraz doskonalenie zawodowe.

• Udział w zebraniach: Uczestnictwo w zebraniach z rodzicami, posiedzeniach rady pedagogicznej oraz szkoleniach.

• Organizacja wydarzeń szkolnych: Organizacja i prowadzenie uroczystości szkolnych, konkursów, wycieczek oraz imprez.

• Współpraca z innymi nauczycielami: Praca w zespołach nauczycielskich oraz współpraca z rodzicami i instytucjami zewnętrznymi.

• Realizacja zadań statutowych szkoły: Wykonywanie innych czynności wynikających ze statutu szkoły, które mogą obejmować różne działania organizacyjne i administracyjne.

• Opieka nad uczniami: Sprawowanie opieki nad uczniami podczas przerw oraz w trakcie wycieczek i innych wydarzeń.

• Prowadzenie dokumentacji: Sporządzanie wymaganej dokumentacji dotyczącej pracy dydaktycznej oraz wychowawczej.

Pensum nauczycielskie a czas pracy nauczyciela

Różnice między pensum nauczycielskim a całkowitym czasem pracy nauczyciela wynikają z podziału obowiązków i sposobu ich ewidencjonowania. Pensum nauczyciela obejmuje wyłącznie godziny zajęć dydaktycznych, tzw. godziny przy tablicy. Jest różne w zależności od stanowiska i rodzaju placówki.

Z kolei całkowity czas pracy nauczyciela wynosi maksymalnie 40 godzin tygodniowo, zgodnie z przepisami Karty Nauczyciela i oprócz pensum obejmuje także dodatkowe obowiązki, w tym zajęcia opiekuńcze, wychowawcze i inne zajęcia, które zostały wymienione w akapicie wyżej.

Pensum nauczyciela a wymiar czasu pracy

Nauczyciel zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy realizuje pensum, które jest proporcjonalne do jego etatu. Na przykład, jeśli pensum dla nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć wynosi 18 godzin tygodniowo, to nauczyciel zatrudniony na 0,5 etatu powinien realizować 9 godzin tygodniowo. Jeśli nauczyciel ma ustalone pensum wynoszące 22 godziny tygodniowo (np. w przypadku nauczyciela przedszkola), to nauczyciel zatrudniony na 0,5 etatu powinien przepracować 11 godzin tygodniowo.

Dodatkowe obowiązki (np. dyżury) również powinny być rozdzielane proporcjonalnie do wymiaru zatrudnienia. Nauczyciele na niepełnym etacie nie powinni być obciążani taką samą liczbą obowiązków dodatkowych jak nauczyciele pełnoetatowi.

Odwiedź nasz portal z ofertami pracy i znajdź pracę marzeń!

Pensum łączone

Pensum łączone oblicza się dla nauczyciela, który pracuje na więcej niż jednym stanowisku, mając różne tygodniowe wymiary godzin. W takim przypadku sumuje się wszystkie godziny zajęć realizowanych przez nauczyciela na różnych stanowiskach, a następnie dzieli tę liczbę przez sumę części etatów przypisanych do tych stanowisk.

Otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych godzin – jeśli wynik jest mniejszy niż pół godziny, pomija się go, natomiast jeśli jest większy lub równy pół godziny, zaokrągla się do pełnej godziny. Dzięki temu ustala się jeden wspólny wymiar pensum dla nauczyciela pracującego na różnych stanowiskach.