Samochód służbowy dla pracownika: formalności i podatki. Przewodnik dla pracodawcy

Planujesz przekazać pracownikowi samochód służbowy, ale nie wiesz, jakie wiążą się z tym obowiązki? Przygotowanie umowy, ewidencja przebiegu, rozliczenia podatkowe – to tylko część formalności, które musisz uwzględnić. W artykule wyjaśniamy, jakie przepisy obowiązują w 2025 roku, jakie są konsekwencje podatkowe użytkowania auta służbowego do celów prywatnych i jak uniknąć najczęstszych błędów. Sprawdź, co musisz wiedzieć, zanim wręczysz pracownikowi kluczyki do firmowego auta.

Samochód służbowy dla pracownika – to warto wiedzieć

✅ Korzystanie z samochodu służbowego do celów prywatnych stanowi przychód pracownika, który podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT) oraz składkom na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. ​

✅ Wartość tego świadczenia ustalana jest ryczałtowo: 250 zł miesięcznie dla samochodów o mocy silnika do 60 kW; 400 zł miesięcznie dla samochodów o mocy silnika powyżej 60 kW.

✅ Jeśli samochód jest wykorzystywany wyłącznie do celów służbowych, pracodawca może zaliczyć 100% kosztów eksploatacyjnych oraz 100% VAT do kosztów uzyskania przychodu.​

✅ W przypadku użytkowania samochodu również do celów prywatnych, limity wynoszą: 75% dla kosztów eksploatacyjnych, 50% dla podatku VAT.

✅ W ryczałcie uwzględnione są wszystkie koszty użytkowania pojazdu, w tym paliwo, materiały eksploatacyjne oraz badania techniczne.​ Jeśli pracownik ponosi część kosztów, np. zakupuje paliwo, ryczałtowy przychód może być pomniejszony o poniesione wydatki.

✅ Pracodawca powinien prowadzić odpowiednią dokumentację, w tym ewidencję przebiegu pojazdu, zwłaszcza jeśli chce skorzystać z pełnych odliczeń podatkowych.

Kiedy warto przydzielić pracownikowi samochód służbowy?

Jeśli pracownik więcej czasu spędza w trasie niż przy biurku, to jasny sygnał, że służbowe auto to nie luksus, a podstawowe narzędzie pracy. Dotyczy to przede wszystkim pracowników mobilnych, m.in. handlowców, kierowników regionalnych, serwisantów, inżynierów, agentów nieruchomości czy inspektorów. Sprawdza się w branżach takich jak sprzedaż, budownictwo, logistyka, usługi techniczne i nieruchomości.

Samochód służbowy warto przydzielić wtedy, gdy obowiązki wymagają regularnych dojazdów – na spotkania z klientami, wizyty w terenie, czy przemieszczanie się między oddziałami firmy. To nie tylko ułatwia codzienną logistykę, ale też eliminuje potrzebę rozliczania kilometrówek czy używania prywatnego auta do celów służbowych. W wielu przypadkach służbowy samochód staje się też elementem motywacyjnym – zwłaszcza dla handlowców, kierowników regionalnych czy specjalistów, którzy pracują w ciągłym ruchu.

Jakie są formy udostępnienia samochodu służbowego pracownikowi?

Samochód służbowy można przekazać pracownikowi na kilka sposobów – wszystko zależy od tego, jak firma chce to rozegrać formalnie i organizacyjnie. Najczęściej spotykana forma to umowa powierzenia mienia, w której jasno określa się zasady użytkowania auta – np. czy można z niego korzystać prywatnie, kto pokrywa koszty paliwa, i co w sytuacji szkody.

Auto może być dostępne tylko w godzinach pracy, albo 24/7 – to kwestia ustaleń. Ważne, żeby wszystkie zasady były spisane i zrozumiałe, bo to one chronią obie strony, zwłaszcza w razie kolizji, szkody czy sporu o koszty.

Czy pracownik może używać samochodu służbowego do celów prywatnych?

Pracownik może wykorzystywać samochód firmowy do celów prywatnych, o ile pracodawca wyrazi na to zgodę. Zgoda ta powinna być udokumentowana, na przykład poprzez umowę powierzenia mienia lub odpowiedni zapis w regulaminie firmy.

Najważniejsze jest to, aby zasady korzystania z samochodu służbowego do celów prywatnych były jasno określone, w tym kwestie związane z pokrywaniem kosztów paliwa, ubezpieczenia czy ewentualnych napraw. W niektórych przypadkach pracodawca może zobowiązać pracownika do samodzielnego pokrywania kosztów paliwa podczas użytkowania pojazdu w celach prywatnych.

Samochód służbowy dla pracownika a podatki

Koszty eksploatacji samochodu firmowego to wszelkie wydatki związane z bieżącym użytkowaniem pojazdu, takie jak paliwo, naprawy, serwis, części zamienne, ubezpieczenie, opłaty drogowe, parkingowe czy myjnia samochodowa. Aby rozliczyć te koszty w firmie jako koszty uzyskania przychodu, konieczne jest wykazanie związku tych wydatków z działalnością gospodarczą. W przypadku samochodów wykorzystywanych wyłącznie do celów służbowych przedsiębiorca może zaliczyć do kosztów 100% poniesionych wydatków i odliczyć 100% VAT, pod warunkiem prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu (tzw. kilometrówki) oraz zgłoszenia auta do naczelnika właściwego urzędu skarbowego.

Jak rozliczyć udostępnienie samochodu służbowego do celów prywatnych? Jeżeli samochód jest używany zarówno do celów służbowych, jak i prywatnych, to koszty eksploatacji można rozliczyć tylko w 75% wartości brutto faktury, a VAT odliczyć w 50%. Pozostałe 25% wydatków nie stanowi kosztów uzyskania przychodu. W takim przypadku również należy prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu, aby udokumentować sposób użytkowania auta.

Pojazd służbowy a przychód pracownika

Korzystanie przez pracownika z samochodu służbowego do celów prywatnych traktowane jest jako nieodpłatne świadczenie usług, które stanowi dla pracownika przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Aby uprościć ten proces, miesięczny przychód z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego ustalany jest ryczałtowo i zależy od rodzaju paliwa oraz mocy silnika pojazdu:

• dla samochodów o mocy silnika do 60 kW, samochodów elektrycznych oraz napędzanych wodorem – ryczałt wynosi 250 zł miesięcznie,

• dla pozostałych samochodów – 400 zł miesięcznie.

Jeśli pojazd jest wykorzystywany prywatnie tylko przez część miesiąca, ryczałt z tytułu użytkowania samochodu służbowego nalicza się proporcjonalnie do liczby dni (1/30 za każdy dzień).

Kwotę ryczałtu dolicza się do całkowitego przychodu pracownika, od którego pracodawca odprowadza podatek oraz składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Ryczałt ten obejmuje wszystkie koszty eksploatacyjne, w tym paliwo, naprawy i inne wydatki związane z użytkowaniem samochodu. W praktyce oznacza to, że faktury za paliwo czy serwis nie są osobno doliczane do przychodu pracownika.

Jeżeli pracownik ponosi część kosztów użytkowania samochodu (np. kupuje paliwo), kwotę tę można odliczyć od ryczałtu. Jeśli odpłatność pracownika pokryje lub przewyższy ryczałt, przychód z tytułu korzystania z samochodu nie powstaje.

Jak sporządzić umowę lub regulamin korzystania z auta służbowego?

Aby umowa lub regulamin korzystania ze służbowego samochodu były skuteczne, muszą być precyzyjnie sformułowane. Jasne zasady zapewnią ochronę interesów obu stron, eliminując ryzyko nieporozumień i gwarantując sprawne funkcjonowanie firmy.

Umowa powierzenia samochodu służbowego powinna zawierać:

• Dane stron umowy: pełne nazwy i adresy pracodawcy oraz pracownika.​

• Opis pojazdu: marka, model, numer rejestracyjny, numer VIN.​

• Cel powierzenia: określenie, czy samochód jest przeznaczony wyłącznie do celów służbowych, czy również prywatnych.​

• Obowiązki pracownika: dbałość o stan techniczny, okresowe przeglądy, wymiana płynów eksploatacyjnych, przestrzeganie przepisów ruchu drogowego.​

• Odpowiedzialność materialna: zasady odpowiedzialności za szkody powstałe w trakcie użytkowania pojazdu.​

• Warunki zwrotu pojazdu: procedura zwrotu po zakończeniu umowy lub rozwiązaniu stosunku pracy.

​Z kolei w regulaminie użytkowania auta służbowego warto uwzględnić elementy takie jak:

• Zakres użytkowania: określenie, czy samochód może być używany tylko do celów służbowych, czy również prywatnych.​

• Obowiązki użytkownika: utrzymanie czystości, kontrola stanu technicznego, zgłaszanie usterek.​

• Koszty eksploatacji: zasady pokrywania kosztów paliwa, ubezpieczenia, napraw.​

• Odpowiedzialność za szkody: określenie odpowiedzialności materialnej w przypadku uszkodzenia pojazdu.​

• Procedura zwrotu pojazdu: warunki i sposób zwrotu samochodu po zakończeniu użytkowania.​

Pamiętaj, aby przed wdrożeniem dokumentów w swojej firmie skonsultować je z prawnikiem, aby upewnić się, że są zgodne z obowiązującymi przepisami prawa.

Jak rozwiązywać sytuacje sporne?

​W przypadku sytuacji spornych związanych z użytkowaniem samochodu służbowego, takich jak szkody, mandaty czy nadmierne zużycie pojazdu, najważniejsze jest jasne określenie zasad odpowiedzialności w umowie powierzenia mienia oraz regulaminie użytkowania pojazdu.​

Szkody i uszkodzenia pojazdu: Jeśli pracownikowi powierzono samochód z obowiązkiem zwrotu, odpowiada on w pełnej wysokości za szkody powstałe w tym mieniu, niezależnie od tego, czy powstały z winy umyślnej czy nieumyślnej. W przypadku uszkodzenia pojazdu, pracodawca może dochodzić od pracownika naprawienia szkody, jednak pracownik może zwolnić się z odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych.

Mandaty i naruszenia przepisów drogowych: Odpowiedzialność za mandaty spoczywa na pracowniku, jeśli naruszenie przepisów drogowych nastąpiło z jego winy. W przypadku, gdy mandat został wystawiony na firmę, pracodawca może dochodzić zwrotu kosztów od pracownika.

Nadmierne zużycie pojazdu: Jeśli pracownik eksploatuje pojazd w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem lub zaniedbuje obowiązki związane z jego utrzymaniem, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za nadmierne zużycie. W takich przypadkach pracodawca powinien udokumentować niewłaściwe użytkowanie pojazdu i poniesione straty, aby móc dochodzić roszczeń od pracownika.

Aby uniknąć nieporozumień, zaleca się prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu oraz regularne kontrole stanu technicznego, co pozwala na wczesne wykrycie nieprawidłowości i odpowiednie reagowanie. W przypadku sporów, warto dążyć do polubownego rozwiązania, a w razie potrzeby skorzystać z mediacji lub konsultacji z prawnikiem specjalizującym się w prawie pracy.

Co zrobić z firmowym autem po zakończeniu stosunku pracy?

Po zakończeniu stosunku pracy pracownik jest zobowiązany do zwrotu auta służbowego, który stanowi własność pracodawcy. Zwrot powinien nastąpić zgodnie z warunkami umowy o powierzeniu mienia lub innymi regulacjami wewnętrznymi firmy. Jak z reguły przebiega ta procedura?

Przygotowanie do zwrotu: Pracownik powinien przygotować samochód, sprawdzając stan techniczny, kompletność wyposażenia i ewentualne uszkodzenia, które warto odnotować w protokole.

Sporządzenie protokołu zdawczo-odbiorczego: Dokument ten powinien zawierać szczegółowe dane pojazdu (marka, model, numer rejestracyjny, numer VIN), stan techniczny, obecność wyposażenia oraz ewentualne uszkodzenia. Protokół stanowi podstawę do rozliczenia i jest dowodem na przekazanie pojazdu.

Rozliczenie ewentualnych szkód: W przypadku uszkodzeń lub braków w wyposażeniu, pracownik może być obciążony kosztami naprawy lub uzupełnienia wyposażenia, jeśli wynika to z protokołu i dokumentacji.

Aktualizacja dokumentacji firmowej: Po zwrocie pojazdu, należy zaktualizować ewidencję środków trwałych, ubezpieczenie oraz inne dokumenty związane z użytkowaniem samochodu.

W przypadku braku zwrotu przez pracownika: Jeśli pracownik nie zwróci pojazdu dobrowolnie, pracodawca ma prawo wezwać go do zwrotu na piśmie. W razie dalszych trudności możliwe jest podjęcie kroków prawnych.

Jakie są zalety i ryzyko związane z udostępnianiem aut firmowych pracownikom?

Udostępnianie samochodów służbowych pracownikom to decyzja, która wiąże się z szeregiem korzyści, ale i potencjalnym ryzykiem:

• Motywacja i lojalność pracowników: Firmowe auto to atrakcyjny benefit pracowniczy, który może zwiększyć satysfakcję z pracy i przyciągnąć wartościowych kandydatów. ​

• Wygoda i oszczędność czasu: Pracownicy zyskują swobodę w organizowaniu swojej pracy, co może przekładać się na efektywność i lepsze zarządzanie czasem. ​

• Wizerunek firmy: Nowoczesna flota samochodowa może podnieść prestiż przedsiębiorstwa i stanowić element marketingowy. ​

• Koszty operacyjne: Utrzymanie floty samochodowej wiąże się z wydatkami na paliwo, serwis, ubezpieczenia oraz ewentualne naprawy. ​

• Odpowiedzialność za szkody: W przypadku uszkodzeń lub kolizji, firma lub pracownik może ponieść koszty napraw.

• Problemy podatkowe: Udostępnianie samochodów do celów prywatnych może rodzić obowiązki podatkowe, takie jak naliczenie przychodu pracownika czy obowiązek odprowadzenia VAT.

Aby zminimalizować ryzyko, musisz wprowadzić jasne zasady korzystania z samochodów służbowych, określić odpowiedzialność za szkody oraz regularnie monitorować stan techniczny pojazdów.