Wigilia wolna od pracy – kto pracuje 24 grudnia, a kto zostanie w domu?

Przygotowania do świątecznej kolacji w nerwowej atmosferze tuż po powrocie z pracy? Spóźnialscy, których brakuje przy stole, bo jeszcze stoją w korkach? Dla wielu to nie będzie już problemem, bo nowelizacja ustawy o dniach wolnych od pracy daje nam kolejny dzień odpoczynku w grudniowym okresie świątecznym. Dowiedz się więcej na temat wolnej Wigilii i nowych przepisach, a przy okazji sprawdź, kto mimo wszystko pójdzie do pracy 24 grudnia.

Czy wigilia 2025 jest wolna od pracy?

Wigilia 2025 jest już oficjalnie dniem ustawowo wolnym od pracy. Zawdzięczamy to nowelizacji przepisów, która została ogłoszona pod koniec 2024 r. (została podpisana przez Prezydenta Andrzeja Dudę 24 grudnia 2024 roku), ale zaczęła obowiązywać dopiero od nowego roku. Oznacza to, że 24 grudnia 2025 oraz w kolejnych latach nie trzeba brać urlopu wypoczynkowego ani prosić szefa o wcześniejsze wyjście, bo ten dzień znalazł się w katalogu świąt ustawowych. Pracownicy zyskują więc dodatkowy wolny dzień, a przygotowania do świąt wreszcie da się ogarnąć bez sprintu między biurem a kuchnią.

Wigilia dniem wolnym od pracy – jakie konsekwencje dla pracownika?

Martwisz się czy w ustawowym bonusie znajduje się jakiś haczyk? Wigilia jako dzień wolny od pracy oznacza po prostu, że 24 grudnia nie musisz pojawiać się w firmie, a Twoje świąteczne przygotowania nie będą już konkurencją dla służbowych obowiązków. Niektórzy mogą się jednak zastanawiać, czy taki prezent od ustawodawcy nie odbije się na urlopie, wypłacie albo czasie pracy. Spokojnie. Ten dzień rozlicza się dokładnie tak jak inne święta ustawowe i nie odbiera pracownikom żadnych świadczeń.

Czas pracy

Wolna Wigilia nie zmniejsza Twojej puli godzin do wypracowania. Po prostu wymiar czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym jest liczony z uwzględnieniem dodatkowego dnia wolnego. Oznacza to, że nikt nie odpisze Ci godzin ani nie będzie wymagał ich odrobienia.

Wynagrodzenie

Pensja na etacie zostaje nienaruszona. Wolny dzień w Wigilię jest traktowany jak każde inne święto ustawowe, więc masz pełne prawo do wypłaty w normalnej wysokości, bez żadnych potrąceń.

Urlop wypoczynkowy

Nie trzeba wypełniać wniosku urlopowego ani wykorzystywać dni z przysługującej puli. Ustawowo wolna Wigilia nie ma wpływu na Twój urlop i nie pomniejsza jego wymiaru. To po prostu dodatkowy dzień wolny, który nic Cię nie kosztuje.

Znajdź nowe szanse zawodowe na naszym portalu – sprawdź oferty pracy!

Wigilia jako dzień wolny od pracy – co mówią przepisy?

Warto mieć na uwadze, że Wigilia dopiero od 2025 roku wskoczyła do katalogu dni ustawowo wolnych od pracy. Wcześniej 24 grudnia bywała traktowana jak „pół święta”, ale w praktyce pracownik i tak musiał działać według zwykłych zasad Kodeksu pracy albo kombinować z urlopem. Dopiero nowelizacja ustawy o dniach wolnych od pracy zmieniła status Wigilii na pełnoprawny dzień wolny. Jak wyglądała ta droga?

1. Przed zmianą – Wigilia była zwykłym dniem pracującym

Przez wiele lat 24 grudnia traktowano dokładnie tak jak każdy inny dzień roboczy. Obowiązywały te same normy czasu pracy, te same zasady planowania grafików, a jeśli ktoś chciał wcześniej zacząć świętowanie, musiał korzystać z urlopu wypoczynkowego albo skrócenia czasu pracy u pracodawcy, który był wyjątkowo miły albo chciał uniknąć nagrodzić zespół. Kodeks pracy nie dawał Wigilii żadnego specjalnego statusu.

2. Ustawa o ograniczeniu handlu – praca do 14.00

Pierwsze pęknięcie w dotychczasowym podejściu pojawiło się w ustawie o ograniczeniu handlu z 2018 roku. W Wigilię sklepy mogły działać tylko do godziny 14.00, co oznaczało realne skrócenie czasu pracy dla osób zatrudnionych w handlu. Reszta pracowników nadal pracowała normalnie, ale handel dostał swój mini-przywilej. W wielu branżach wyglądało to więc tak, że rodzina robiła ostatnie zakupy, a część pracowników wciąż siedziała przed komputerem.

3. Nowelizacja ustawy o dniach wolnych od pracy – Wigilia oficjalnie wolna

Prawdziwa zmiana przyszła dopiero wraz z nowelizacją ustawy o dniach wolnych od pracy (ustawa z 18 stycznia 1951 r.). Sejm przyjął zmianę 27 listopada 2024, Prezydent podpisał ją 24 grudnia 2024, a w życie weszła 1 lutego 2025 roku. Od tego momentu Wigilia staje się pełnoprawnym dniem ustawowo wolnym. W przepisie wygląda to tak:

Art. 1. Dniami wolnymi od pracy są:

1) dni niżej wymienione:

a) 1 stycznia – Nowy Rok,

b) 6 stycznia – Święto Trzech Króli,

c) pierwszy dzień Wielkiej Nocy,

d) drugi dzień Wielkiej Nocy,

e) 1 maja – Święto Państwowe,

f) 3 maja – Święto Narodowe Trzeciego Maja,

g) pierwszy dzień Zielonych Świątek,

h) dzień Bożego Ciała,

i) 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny,

j) 1 listopada – Wszystkich Świętych,

k) 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości,

ka) 24 grudnia – Wigilia Bożego Narodzenia,

l) 25 grudnia – pierwszy dzień Bożego Narodzenia,

m) 26 grudnia – drugi dzień Bożego Narodzenia;

2) niedziele

Zatem Wigilia, po latach bycia prawie świętem, pomijanym przez ustawę, dołączyła do pełnego katalogu dni wolnych. Teraz to już nie dobra wola pracodawcy, tylko norma ustawowa.

Wigilia wolna od pracy 2025 – jak wydłużyć sobie urlop?

Długi urlop jako zwieńczenie roku? Widoki na dłuży relaks są w 2025 roku całkiem przyjemne, bo układ kalendarza trochę nam sprzyja. Skoro Wigilia wpadła do katalogu dni ustawowo wolnych i w 2025 wypada w środę, to możesz naprawdę ładnie rozciągnąć sobie odpoczynek bez zużywania całej puli urlopowej.

Opcja 1: minimum wysiłku, maksimum relaksu – 9 dni wolnego

• Bierzesz tylko 2 dni urlopu: 22 i 23 grudnia.

• W efekcie masz wolne od 20 do 28 grudnia, czyli całe 9 dni bez jednego dźwięku firmowego komunikatora.

Opcja 2: wersja premium – aż 16 dni wolnego

Dla tych, którzy trzymają urlop jak skarb w szufladzie i patrzą, jak inni spalają swoją pulę w marcu:

• Wypełniasz wnioski urlopowe na 22, 23, 29, 30, 31 grudnia oraz 2 stycznia.

• Dostajesz wtedy ciąg aż 16 dni wolnego. Tylko Ty i święty spokój.

Opcja 3: dla prawdziwych strategów – 18 dni wolnego

Skoro 6 stycznia też jest ustawowo wolny, warto spojrzeć kawałek dalej.

Jeśli dorzucisz jeszcze 5 stycznia, to łącznie masz 7 dni urlopowych do wpisania, a w praktyce ciąg 18 dni wolnego. To prawie miniurlop zdrowotny, tylko bez zwolnienia lekarskiego.

Na marginesie, dobrze jednak pamiętać, że choć dni ustawowo wolne to pewnik, to urlop wypoczynkowy zawsze musi być zaakceptowany przez pracodawcę. Nie dlatego, że ktoś chce komuś robić na złość, tylko dlatego, że praca nadal musi się toczyć stałym rytmem, a współpracownicy też chcą złapać trochę oddechu. Najrozsądniej po prostu dogadać się z zespołem, żeby nikt nie musiał 1 stycznia przy kawie udawać, że atmosfera w firmie nie pachnie lekko przypalonym makowcem. 

Czy wigilia jest wolna dla wszystkich?

Nie każdy może zamknąć laptopa, odłożyć fartuch albo wyłączyć sygnał alarmowy tylko dlatego, że kalendarz informuje o wolnym 24 grudnia. Status dnia ustawowo wolnego nie obejmuje części zawodów, które muszą działać niezależnie od świąt. Po prostu są branże, w których zawsze jest ktoś potrzebny na stanowisku ze względu na dobro publiczne.

Praca w Wigilię – kto będzie musiał pozostać na stanowisku?

W wielu miejscach praca musi trwać niezależnie od kalendarza, bo zatrzymanie usług oznaczałoby realne zagrożenie dla ludzi, infrastruktury albo ciągłości procesów. Kodeks pracy dopuszcza wykonywanie pracy w święta w ściśle określonych przypadkach, a Wigilia, jako dzień ustawowo wolny, podlega dokładnie tym samym zasadom.

Zawody pracujące w dni wolne, w tym w Wigilię:

• służby ratunkowe i medyczne (SOR, pogotowie, szpitale, opieka całodobowa)

• policja, straż pożarna, straż miejska

• energetyka, gazownictwo, ciepłownictwo

• transport publiczny, komunikacja miejska, kolej

• obsługa ruchu lotniczego i portów lotniczych

• hotele, pensjonaty, gastronomia funkcjonująca w okresie świątecznym

• domy pomocy społecznej i placówki opiekuńcze

• media, centra monitoringu i infolinie działające 24/7

• zakłady produkcyjne w ruchu ciągłym

• zakłady usługowe, komunalne i techniczne, które nie mogą przerwać pracy

Dla tych osób Wigilia przebiega jak każdy inny dzień w grafiku – wymaga obecności na stanowisku, aby zapewnić bezpieczeństwo, ciągłość usług publicznych oraz obsługę osób pozostających pod opieką całodobową.

Podstawa prawna kiedy praca w Wigilię jest dozwolona?

Podstawą jest art. 151¹⁰ Kodeksu pracy, który określa, w jakich okolicznościach praca w niedziele i święta (a więc także w ustawowo wolną Wigilię) jest dopuszczalna. Przepis wymienia m.in.:

• konieczność prowadzenia akcji ratowniczej lub usuwania awarii,

• pracę w ruchu ciągłym, pracę zmianową i niezbędne remonty,

• transport i komunikację,

• służby ratownicze i ochronę mienia,

• rolnictwo i hodowlę,

• usługi o użyteczności społecznej i codzienne potrzeby ludności (np. gastronomia, hotelarstwo, opieka zdrowotna, pomoc społeczna),

• działalność w kulturze, oświacie, turystyce i wypoczynku,

• systemy czasu pracy oparte o pracę wyłącznie w weekendy i święta,

• świadczenie usług elektronicznych i telekomunikacyjnych odbieranych poza terytorium RP, jeśli tamtejsze przepisy uznają dany dzień za roboczy.

Przepis dotyczący pracy w niedziele i święta obejmuje więc dokładnie te branże, które wymieniłyśmy w liście i jeszcze kilka bardzo specyficznych wyjątków.

Czas pracy w Wigilię – jak to wygląda dla pracujących?

Skoro Wigilia jest dniem ustawowo wolnym, to pracownik, który musi w tym dniu pracować, nie robi tego nieodpłatnie. Przepisy stawiają sprawę jasno:

• za pracę w święto przysługuje dzień wolny w zamian, który pracodawca powinien udzielić do końca okresu rozliczeniowego,

• jeśli nie da się udzielić dnia wolnego (co w branżach ciągłych czasem się zdarza), wchodzi dodatek 100% za czas przepracowany w święto,

• maksymalny dobowy wymiar czasu pracy się nie zmienia – nadal obowiązuje system, w którym pracownik jest zatrudniony (np. 8 godzin, 12-godzinne zmiany itd., jeśli pozwala na to ich system czasu pracy),

• nikt nie powinien spędzać Wigilii ponad plan tylko dlatego, że dzień jest wolny z mocy ustawy.

W praktyce wygląda to tak: jeśli pracujesz 24 grudnia, to albo masz odbiór wolnego, albo dodatkowe pieniądze, a Twój czas pracy musi mieścić się w normach. Święta świętami, ale prawa pracownicze dalej obowiązują.

Wigilia dniem ustawowo wolnym od pracy – czy ten pomysł spotkał się z aprobatą Polaków?

Badania opinii publicznej dość jednoznacznie pokazują, że pomysł ustawowego wolnego dnia w Wigilię spotkał się z szeroką akceptacją społeczną. Polacy od lat sygnalizowali, że 24 grudnia jest w praktyce dniem rodzinnych przygotowań i trudno łączyć go z normalnym trybem pracy. Sondaże przeprowadzone pod koniec 2024 roku potwierdziły ten trend, a poparcie okazało się stabilne niezależnie od pracowni badawczej.

Zgodnie z wynikami IBRiS z 18 listopada 2024 r. wolną Wigilię poparło 67,5% ankietowanych. Badanie United Surveys z 25–27 października 2024 r. dał bardzo podobny rezultat – 67,3% poparcia. Z kolei sondaż SW Research z 30 października 2024 r. wskazuje na nieco wyższy poziom akceptacji, bo aż 74% respondentów uznało tę zmianę za korzystną.

Co więcej, według badania IBRiS dla rp.pl ponad 55% Polaków deklaruje gotowość zamiany innego dnia wolnego, takiego jak 6 stycznia czy 1 maja, w zamian za wolną Wigilię. Przeciwnych jakimkolwiek zmianom jest 34,7% ankietowanych, a 9,8% nie ma w tej kwestii zdania.

Największy entuzjazm widać oczywiście wśród pracowników, ale już nie wśród przedsiębiorców, którzy obawiają się utrudnień organizacyjnych, kosztów i konieczności przemodelowania harmonogramów pracy. Państwowa Inspekcja Pracy zapowiedziała jednak, że nowe przepisy będą egzekwowane z pełną stanowczością. Standardowo kary za naruszenia mogą sięgać 30 tys. zł, natomiast w przypadku wykonywania czynności związanych z handlem, które ustawodawca ocenia surowiej, górny próg sankcji może wzrosnąć nawet do 100 tys. zł. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorcy będą musieli dostosować swoje procedury, nawet jeśli podchodzą do nowego rozwiązania z umiarkowanym optymizmem.

Wolna Wigilia Bożego Narodzenia – najważniejsze informacje

Od 2025 roku Wigilia staje się pełnoprawnym dniem ustawowo wolnym od pracy. Nie trzeba brać urlopu, wynagrodzenie pozostaje bez zmian, a 24 grudnia wreszcie można przeznaczyć na przygotowania, zamiast na sprint między biurem a kuchnią. Była to jedna z ważniejszych zmian końcówki 2024 roku i porządkuje zasady, które przez lata funkcjonowały tylko zwyczajowo.

Najważniejsze kwestie, które warto zapamiętać:

• Wigilia 2025 jest dniem ustawowo wolnym od pracy – weszło w życie 1 lutego 2025 r.

• Wynagrodzenie pozostaje bez zmian – dzień jest traktowany jak każde inne święto ustawowe.

• Urlop wypoczynkowy nie jest potrzebny – 24 grudnia nie pomniejsza puli dni wolnych.

• W niektórych branżach praca w Wigilię nadal obowiązuje – służby ratunkowe, transport, energetyka, ochrona zdrowia, DPS-y, hotele, gastronomia, produkcja w ruchu ciągłym.

• Podstawa prawna – art. 151¹⁰ Kodeksu pracy określa, kiedy dopuszczalna jest praca w święta.

• Za pracę 24 grudnia przysługuje dzień wolny – lub dodatek 100%, jeśli odbiór wolnego nie jest możliwy.

• W 2025 roku łatwo wydłużyć urlop – użycie 2, 6 lub 7 dni daje odpowiednio 9, 16 lub aż 18 dni ciągłego wolnego.

• Polacy popierają zmiany – od 67 do 74% badanych uważa wolną Wigilię za dobry kierunek.

• Pracodawcy muszą przestrzegać nowych przepisów – PIP przewiduje kary do 30 tys. zł, a w handlu nawet do 100 tys. zł.

Wolna Wigilia stała się faktem, a nie tylko zapisem w ustawie. Jest to dzień, który realnie ułatwia życie pracownikom i porządkuje grudniowy chaos. Przepisy są teraz jasne, a przygotowania świąteczne w końcu nie kolidują z obowiązkami zawodowymi.