Praca na emeryturze – kompleksowy poradnik dla dorabiających seniorów

Emerytura to czas, który wielu wyobraża sobie jako okres zasłużonego odpoczynku. Jednak coraz więcej seniorów decyduje się na dalszą aktywność zawodową – nie tylko z powodów finansowych, ale także dla zachowania aktywnego stylu życia, energii i kontaktu z ludźmi. Czy można pracować na emeryturze bez ryzyka utraty świadczeń? Jakie są limity dorabiania i kto musi na nie uważać? Gdzie najlepiej szukać pracy jako emeryt i jak nie dać się oszukać? W tym artykule przyjrzymy się zarówno korzyściom, jak i wyzwaniom pracy na emeryturze, a także wyjaśnimy najważniejsze aspekty prawne, które warto znać.

Praca na emeryturze – to warto wiedzieć

• Emeryci mogą pracować bez ryzyka utraty świadczeń, pod warunkiem że przestrzegają określonych zasad.

• Emeryci przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego (60 dla kobiet, 65 dla mężczyzn) muszą przestrzegać limitów przychodów.

• Po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego limity nie obowiązują.

• Emeryci mogą być zatrudniani na umowę o pracę, umowę zlecenia, umowę o dzieło, mogą także założyć własną działalność gospodarczą.

• Seniorzy, którzy osiągnęli wiek emerytalny, ale nie pobierają świadczenia, mogą skorzystać z ulgi PIT-0, jeśli pozostają aktywni zawodowo.

Czy emeryci mogą pracować?

Przejście na emeryturę w Polsce nie oznacza, że trzeba zrezygnować z pracy zarobkowej. Wiele osób po osiągnięciu wieku emerytalnego decyduje się na kontynuowanie działalności zawodowej. Emeryci mają dwie główne opcje łączenia pracy z emeryturą.

Zawieszenie emerytury: Emeryt może zdecydować się na zawieszenie emerytury i kontynuowanie pracy. Ta opcja pozwala na zwiększenie przyszłych świadczeń emerytalnych, ponieważ podczas pracy są odprowadzane składki na ubezpieczenie emerytalne. Wzrost emerytury po roku pracy może wynieść około 10–15%.

Pobieranie emerytury i kontynuowanie zatrudnienia: Emeryt może pobierać emeryturę i jednocześnie pracować. Wówczas wysokość przysługującej emerytury nie ulega zmianie.

Jak pobierać świadczenie emerytalne i jednocześnie pracować?

Aby pobierać emeryturę i jednocześnie pracować, należy najpierw rozwiązać umowę o pracę z dotychczasowym pracodawcą. Pracownik musi rozwiązać swoją umowę o pracę, co może nastąpić za porozumieniem stron lub po okresie wypowiedzenia. Rozwiązanie umowy jest konieczne, ponieważ ZUS wymaga, aby osoba ubiegająca się o emeryturę była bez zatrudnienia na co najmniej jeden dzień.

Po rozwiązaniu umowy o pracę pracownik może złożyć wniosek o przyznanie emerytury do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Wniosek ten powinien być złożony po upływie co najmniej jednego dnia od rozwiązania umowy.

Po złożeniu wniosku o emeryturę pracownik może podjąć nowe zatrudnienie, zarówno u aktualnego pracodawcy, jak i w innej firmie.

👉🏻 Przeglądaj oferty pracy w Ochronie na Asistwork!.

Dlaczego emeryci decydują się na podjęcie pracy?

Decyzja o kontynuowaniu zatrudnienia na emeryturze wynika z różnych powodów – zarówno finansowych, jak i osobistych. Oto najczęstsze z nich:

• Dodatkowy dochód – Niestety wysokość emerytur w Polsce nie zawsze pozwala na komfortowe życie, a dodatkowe zarobki pomagają w pokryciu rosnących kosztów utrzymania, żywności, leków i rachunków.

• Aktywność i zdrowie – W wielu przypadkach praca pomaga utrzymać sprawność umysłową i fizyczną, co opóźnia procesy starzenia i zapobiega wielu chorobom.

• Poczucie przynależności i celowości – Wiele osób po przejściu na emeryturę odczuwa pustkę i brak wyzwań. Praca daje im powód do wyjścia z domu oraz poczucie bycia potrzebnym i zaangażowanym w życie społeczne.

• Kontakty międzyludzkie – Aktywność zawodowa pozwala uniknąć izolacji i samotności, które często dotykają seniorów, szczególnie tych, którzy nie mają bliskiej rodziny lub mieszkają daleko od krewnych.

• Pasja i rozwój osobisty – Niektórzy traktują emeryturę jako okazję do realizacji zawodowych marzeń, na które wcześniej nie mieli czasu, np. otwierając własny biznes czy podejmując pracę w nowej branży.

Limity przychodów dla emerytów

Emeryci i renciści, którzy nie osiągnęli powszechnego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn), muszą przestrzegać określonych limitów przychodu, aby nie stracić części lub całości swojego świadczenia. Te limity są ustalane co 3 miesiące w zależności od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego na dany kwartał. Ile można dorobić na emeryturze?

Od 1 marca 2025 roku pierwszy próg wynosi 5934,10 zł brutto (70% przeciętnego wynagrodzenia), a drugi próg to 11 020,40 zł brutto (130% przeciętnego wynagrodzenia). Jak te limity wpływają na świadczenia emerytalne i rentowe? Sprawdźmy:

• Miesięczny przychód poniżej pierwszego progu (5934,10 zł brutto, 70% przeciętnego wynagrodzenia) nie wpływa na wysokość emerytury ani renty.

• Miesięczny przychód pomiędzy pierwszym a drugim progiem powoduje zmniejszenie świadczenia o kwotę przekroczenia (ale obowiązuje maksymalna kwota zmniejszenia).

• Miesięczny przychód powyżej drugiego progu (11 020,40 zł brutto, 130% przeciętnego wynagrodzenia) powoduje zawieszenie wypłaty świadczenia emerytalnego lub rentowego.

WAŻNE: Te limity dotyczą jedynie emerytów i rencistów, którzy nie osiągnęli powszechnego wieku emerytalnego, czyli 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn. Osoby, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny, mogą dorabiać bez ograniczeń wysokości dodatkowego przychodu. Wyjątkiem jest sytuacja, w której ZUS podwyższył ich emeryturę do kwoty minimalnej. W takim przypadku nadal obowiązują limity przychodów wymienione wyżej.

💡Przeczytaj także: Czy na rencie można pracować? Praca a różne rodzaje rent oraz limity przychodów

Kogo nie obowiązują limity przychodów?

Oprócz osób, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny, jeszcze kilka innych grup może dorabiać do świadczenia bez obaw o jego utratę lub zmniejszenie. Chodzi o:

• osoby uprawnione do emerytury częściowej,

• osoby uprawnione do renty inwalidy wojennego, z tytułu pobytu w obozie i w miejscach odosobnienia lub osoby z prawem do renty rodzinnej po tych inwalidach,

• osoby uprawnione do renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową lub renty rodzinnej po żołnierzu, którego śmierć ma związek ze służbą wojskową.

Jakie formy może przyjąć zatrudnienie emeryta?

Umowa o pracę to nie jedyna opcja zatrudnienia seniora, który pragnie pozostać aktywny zawodowo.

Umowa o pracę

W przypadku zatrudnienia emeryta na podstawie umowy o pracę pracodawca ma obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, w tym emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, a także składki zdrowotnej. Niezależnie od tego, czy emeryt pobiera świadczenie emerytalne, składki muszą być odprowadzane tak samo jak dla innych pracowników. Pracodawca ma 7 dni na zgłoszenie emeryta do ZUS po rozpoczęciu zatrudnienia.

Pracodawca nie musi płacić składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych dla kobiet powyżej 55. roku życia oraz mężczyzn powyżej 60. roku życia.

Umowa zlecenia

Emeryci mogą być zatrudnieni także na podstawie umowy zlecenia. Jeśli umowa zlecenia jest jedyną formą zatrudnienia, zleceniodawca opłaca wszystkie składki ZUS. Gdy emeryt jest już zatrudniony na umowę o pracę, zleceniodawca płaci tylko składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Przy podpisywaniu umowy zlecenia z własnym pracodawcą składki są traktowane jak w przypadku umowy o pracę, co oznacza pełne oskładkowanie.

Umowa o dzieło

W przypadku umowy o dzieło nie powstaje obowiązek uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Należy jedynie płacić podatek dochodowy od kwoty umówionego wynagrodzenia.

Wyjątek stanowi sytuacja, w której emeryt jest zatrudniony na umowę o pracę u tego samego pracodawcy – wtedy wynagrodzenie z umowy o dzieło podlega oskładkowaniu jak wynagrodzenie z umowy o pracę.

Działalność gospodarcza

Emeryci mogą również prowadzić własną działalność gospodarczą. Emeryt musi zarejestrować działalność gospodarczą w odpowiednim urzędzie i uzyskać numer REGON oraz NIP. Prowadząc działalność gospodarczą, emeryt ma obowiązek płacenia składek na ubezpieczenia społeczne. Wysokość tych składek może być różna w zależności od dochodów oraz wybranej formy opodatkowania.

W przypadku seniorów korzystne może okazać się prowadzenie działalności nierejestrowanej. Aby móc prowadzić działalność nierejestrowaną, przychody miesięczne nie mogą przekraczać 75% minimalnego wynagrodzenia. W 2025 roku minimalne wynagrodzenie wynosi 4 666 zł brutto, co oznacza, że maksymalny przychód z działalności nierejestrowanej nie może wynieść więcej niż 3 499,50 zł miesięcznie.

Działalność ta nie wymaga żadnej formalnej rejestracji, co czyni ją prostszą alternatywą dla tradycyjnej działalności gospodarczej. Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną musi jednak prowadzić uproszczoną ewidencję przychodów, aby móc udowodnić, że nie przekroczyła ustalonego limitu.

💡Przeczytaj także: Działalność gospodarcza a emerytura - co warto wiedzieć?

Ulga dla pracującego emeryta

PIT-0 dla seniorów to ulga podatkowa, która ma na celu wsparcie osób uprawnionych do emerytury lub renty rodzinnej, które mimo to wciąż są aktywne zawodowo. Na czym polega to rozwiązanie?

Kto może skorzystać z PIT-0: Z ulgi mogą skorzystać osoby, które osiągnęły ustawowy wiek emerytalny (60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn), które otrzymały prawo do świadczenia emerytalnego lub rentowego, ale mimo to go nie pobierają i pozostają aktywne zawodowo. Dotyczy to następujących świadczeń:

• emerytura lub renta rodzinna z ZUS, KRUS lub z mundurowych systemów ubezpieczeń,

• świadczenie pieniężne w związku ze zwolnieniem ze służby stałej funkcjonariusza służby mundurowej,

• uposażenie przysługujące sędziemu w stanie spoczynku lub uposażenia rodzinnego.

Jakie dochody są objęte ulgą: PIT-0 dotyczy przychodów osiąganych z następujących źródeł:

• umowa o pracę,

• umowa zlecenia,

• działalność gospodarcza,

• zasiłek macierzyński.

Natomiast przychody z umowy o dzieło, zasiłków chorobowych czy praw autorskich nie kwalifikują się do ulgi.

Kwoty wolne od podatku dochodowego: Z ulgi mogą skorzystać seniorzy do kwoty przychodu wynoszącej 85 528 zł rocznie, co oznacza, że dochody poniżej tej kwoty są zwolnione z opodatkowania. Dodatkowo, dla seniorów rozliczających się na skali podatkowej, obowiązuje kwota wolna od podatku wynosząca 30 000 zł, co podnosi całkowity limit dochodów wolnych od podatku do 115 528 zł.

Jak skorzystać z ulgi: Aby skorzystać z PIT-0, seniorzy muszą złożyć odpowiedni wniosek do swojego pracodawcy. Ważne jest również, aby przy składaniu rocznego zeznania podatkowego uwzględnić przysługującą ulgę.

Jakie zawody są najbardziej powszechne wśród seniorów?

Wielu seniorów decyduje się na podjęcie pracy po przejściu na emeryturę, zarówno ze względów finansowych, jak i społecznych. Wybierają oni zawody, które oferują elastyczność, pozwalają wykorzystać zdobyte przez lata doświadczenie i jednocześnie nie są nadmiernie obciążające fizycznie. Oto najczęściej wybierane ścieżki zawodowe dla osób starszych.

Doradztwo i mentoring: Seniorzy często zostają konsultantami lub mentorami w swoich branżach, wspierając młodszych pracowników swoją wiedzą i doświadczeniem. Jest to popularne zwłaszcza w księgowości, prawie, edukacji czy zarządzaniu.

Praca w handlu i obsłudze klienta: Wielu emerytów decyduje się na pracę w sklepach, jako sprzedawcy, kasjerzy czy doradcy klienta. To zajęcie daje możliwość kontaktu z ludźmi i elastycznych godzin pracy.

Usługi ochrony i dozoru: Praca jako ochroniarz lub dozorca to popularny wybór, ponieważ często nie wymaga dużego wysiłku fizycznego, a umożliwia stabilne zatrudnienie.

Praca opiekuńcza: Seniorzy chętnie podejmują się pracy jako opiekunowie dzieci lub osób starszych. Jest to nie tylko źródło dochodu, ale także sposób na nawiązywanie relacji i aktywne spędzanie czasu.

Przewodnictwo i edukacja: Osoby z doświadczeniem w nauczaniu lub pasją do historii i kultury często zostają przewodnikami turystycznymi, korepetytorami czy lektorami języków obcych.

Freelancing i praca zdalna: Coraz więcej seniorów odnajduje się w pracy zdalnej, np. jako copywriterzy, tłumacze, księgowi. Dzięki temu mogą pracować w dogodnych dla siebie godzinach i miejscu.

Rękodzieło i działalność artystyczna: Wiele osób na emeryturze realizuje się poprzez własną twórczość, np. szycie, malowanie, robienie biżuterii czy mebli. Prace te można sprzedawać na targach lub online.

Prace sezonowe i dorywcze: Seniorzy często angażują się w prace sezonowe, takie jak zbiór owoców, praca na targach świątecznych czy pomoc w pensjonatach i hotelach w sezonie turystycznym.

Jak znaleźć pracę na emeryturze?

Poszukiwanie pracy na emeryturze może wydawać się wyzwaniem, ale istnieje wiele sposobów, by znaleźć satysfakcjonujące zajęcie dostosowane do swoich umiejętności i możliwości. Oto kilka praktycznych kroków, które warto podjąć.

Określ swoje preferencje i możliwości: Zastanów się, jakiego rodzaju praca będzie dla Ciebie odpowiednia. Weź pod uwagę liczbę godzin, jakie chcesz przeznaczyć na pracę, rodzaj zajęcia (zdalne, fizyczne, kreatywne, wymagające kontaktu z ludźmi), swoje umiejętności i doświadczenie, a także poziom obciążenia fizycznego i psychicznego.

Wykorzystaj swoje doświadczenie zawodowe: Jeśli przez wiele lat pracowałeś w konkretnej branży, możesz poszukać pracy jako doradca lub mentor w swojej dziedzinie, freelancer świadczący usługi w zakresie księgowości, prawa, tłumaczeń czy marketingu, a także jako wykładowca, korepetytor lub trener dla młodszych specjalistów.

Korzystaj z portali ogłoszeniowych: Istnieje wiele stron internetowych, na których można znaleźć oferty pracy dostosowane do seniorów. Warto regularnie sprawdzać oferty pracy na portalu pracy Asistwork!

Pytaj w lokalnych firmach i urzędach: Wiele firm chętnie zatrudnia seniorów, zwłaszcza do prac administracyjnych, ochroniarskich, sprzątania czy obsługi klienta. Warto odwiedzać osobiście sklepy, biblioteki, urzędy i zapytać o możliwość zatrudnienia.

Sprawdź oferty pracy dorywczej i sezonowej: Jeśli nie chcesz pracować na pełny etat, możesz znaleźć zajęcia takie jak opieka nad dziećmi lub osobami starszymi, praca na targach, festiwalach lub w hotelach sezonowych, pomoc w księgowości czy administracji na krótki okres.

Rozważ pracę zdalną: Coraz więcej firm umożliwia pracę na odległość. Możesz zostać copywriterem lub korektorem tekstów, tłumaczem, moderatorem stron internetowych, a także sprzedawcą online, np. rękodzieła lub antyków.

Skorzystaj z pomocy urzędów i organizacji: Urząd Pracy oferuje wsparcie dla osób starszych w poszukiwaniu pracy; fundacje i stowarzyszenia organizują kursy i pomagają w znalezieniu zatrudnienia; centra aktywizacji zawodowej pomagają w pisaniu CV i doradzają w kwestiach zawodowych.

Wykorzystaj kontakty i sieć znajomości: Często najlepsze oferty pracy pochodzą z polecenia. Warto poinformować znajomych, rodzinę i byłych współpracowników, że szukasz pracy – być może znają kogoś, kto potrzebuje doświadczonego pracownika.

Jak unikać oszustw i nieuczciwych ofert pracy skierowanych do seniorów?

Seniorzy poszukujący pracy mogą stać się celem nieuczciwych pracodawców i oszustów, którzy wykorzystują ich brak doświadczenia z nowoczesnymi metodami rekrutacji lub chęć szybkiego zarobku. Aby bezpiecznie szukać zatrudnienia, warto kierować się kilkoma zasadami.

Unikaj ofert obiecujących „łatwy i szybki zarobek”: Jeśli oferta pracy wydaje się zbyt dobra, by była prawdziwa – prawdopodobnie tak właśnie jest. Oszuści często kuszą wysokimi zarobkami przy minimalnym wysiłku, np. praca „bez kwalifikacji”, oferująca ogromne wynagrodzenie, oferty oparte na systemach MLM (marketing wielopoziomowy) lub piramidach finansowych, czy ogłoszenia zachęcające do „inwestowania” pieniędzy w zamian za przyszłe zyski.

Nigdy nie wpłacaj pieniędzy, by otrzymać pracę: Nieuczciwi „pracodawcy” mogą żądać opłat za „pakiet startowy”, materiały szkoleniowe, sprzęt do pracy, czy też wpis do bazy danych. Prawdziwa rekrutacja nigdy nie wymaga od kandydata wpłacania pieniędzy!

Sprawdzaj firmę i ogłoszeniodawcę: Zanim zdecydujesz się na aplikowanie, sprawdź firmę w Internecie – czy ma stronę internetową, opinie, dane kontaktowe? Zweryfikuj numer telefonu i e-mail – unikaj ogłoszeń, gdzie podano tylko prywatne kontakty (np. darmowe skrzynki pocztowe typu Gmail). Poszukaj opinii o pracodawcy na forach i portalach związanych z pracą.

Nie podawaj wrażliwych danych osobowych: Pracodawca może poprosić o podstawowe dane do CV (imię, nazwisko, numer telefonu, adres e-mail), ale na etapie rekrutacji, jeszcze przed podpisaniem umowy, nigdy nie powinien żądać numeru PESEL, numeru dowodu osobistego, konta bankowego czy skanów dokumentów tożsamości.

Uważaj na fałszywe oferty pracy zdalnej: Oszustwa często dotyczą rzekomej pracy online, np. „pracy w domu przy komputerze” polegającej na klikaniu reklam czy wypełnianiu ankiet (gdzie wymaga się wcześniejszej opłaty za dostęp), ofert wymagających podania danych bankowych pod pretekstem przelewu „testowego”, czy rzekomych prac związanych z obsługą paczek lub przekazywaniem pieniędzy (pranie brudnych pieniędzy).

Unikaj ofert pracy bez umowy: Zawsze domagaj się pisemnej umowy (umowa o pracę, umowa zlecenie, umowa o dzieło). Brak jakichkolwiek formalności oznacza, że pracodawca może Cię oszukać i nie zapłacić za wykonaną pracę. Upewnij się, że masz pisemne ustalenia co do zakresu obowiązków i wynagrodzenia.

Konsultuj się z bliskimi: Jeśli masz wątpliwości co do oferty pracy, skonsultuj się z rodziną, znajomymi lub organizacjami zajmującymi się pomocą dla seniorów. Czasem druga osoba może szybciej zauważyć podejrzane elementy ogłoszenia.

Zgłaszaj podejrzane ogłoszenia: Jeśli natkniesz się na oszukańczą ofertę, zgłoś ją administratorom portalu, na którym się pojawiła, lub nawet na policję. Możesz także ostrzec innych seniorów na lokalnych grupach internetowych.