Jak założyć jednoosobową działalność gospodarczą? Kompleksowy poradnik o JDG

Otwierasz własny biznes i zastanawiasz się, od czego zacząć? Założenie jednoosobowej działalności gospodarczej może wydawać się skomplikowane, ale wcale nie musi takie być. Z tego poradnika dowiesz się nie tylko, jak krok po kroku zarejestrować firmę, lecz także poznasz wszystkie istotne kwestie związane ze składkami ZUS, ulgami dla początkujących przedsiębiorców i możliwymi formami opodatkowania podatkiem dochodowym. Jeśli chcesz wejść w świat przedsiębiorczości pewnie i świadomie – ten artykuł jest właśnie dla Ciebie.

JDG – co to takiego?

Jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG) to najprostsza i najczęściej wybierana forma prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Charakteryzuje się tym, że firma nie posiada odrębnej osobowości prawnej, a właściciel odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania firmy. Osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą działa na własny rachunek i we własnym imieniu.

To, co wpływa na dużą popularność tej formy działalności zarobkowej to przede wszystkim bardzo prosta rejestracja działalności gospodarczej, minimum formalności, możliwość wyboru różnych form opodatkowania oraz korzystania z ulg na początku istnienia firmy. To rozwiązanie idealne dla freelancerów, specjalistów, rzemieślników czy osób planujących mały biznes, które chcą zacząć działać bez skomplikowanych procedur i wysokich kosztów początkowych.

Podsumujmy najważniejsze informacje o JDG w Polsce:

• Jednoosobowa działalność gospodarcza (czyli w skrócie JDG) to zorganizowana działalność zarobkowa wykonywana w sposób ciągły, we własnym imieniu i na własny rachunek.

• Rejestracja jednoosobowej działalności gospodarczej odbywa się poprzez wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).

• JDG nie ma odrębnej osobowości prawnej, a właściciel odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania firmy.

• Osoba prowadząca działalność może wybrać jedną z dostępnych form opodatkowania.

• Przedsiębiorca prowadzący JDG musi przestrzegać przepisów prawa podatkowego i ubezpieczeń społecznych.

Z danych Ministerstwa Finansów ujętych w raporcie „Wybrane aspekty działalności gospodarczej za 2019 rok” wynika, że jednoosobowa działalność gospodarcza jest zdecydowanie najpopularniejszą formą prowadzenia biznesu w Polsce. Spośród około 2,78 miliona zarejestrowanych działalności gospodarczych aż 2,33 miliona, czyli ponad 80%, to właśnie JDG.

Poza JDG, w Polsce funkcjonują także inne formy prowadzenia działalności gospodarczej, zwłaszcza różne rodzaje spółek. Do najczęściej występujących należą spółki cywilne, spółki jawne, komandytowe, a także kapitałowe jak spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) i spółka akcyjna. Te formy zapewniają lepszą ochronę majątku osobistego niż JDG, lecz wiążą się ze znacznie większym zakresem formalności, wymogów i kosztów.

Przeczytaj także: Umowa B2B – co to takiego?

Jak założyć jednoosobową działalność gospodarczą w 9 krokach

Rejestracja jednoosobowej działalności gospodarczej jest prostsza, niż może się wydawać – wystarczy przejść przez kilka jasno określonych etapów. Poniżej znajdziesz dziewięć kroków, które przeprowadzą Cię przez cały proces – od wybrania nazwy, przez złożenie wniosku CEIDG, aż po wybór formy opodatkowania i zgłoszenie do ZUS. Dzięki temu rozpoczniesz działalność szybko i bez zbędnego stresu.

#1 Wymyśl nazwę i wybierz właściwy kod PKD

Pierwszym etapem zakładania jednoosobowej działalności gospodarczej jest ustalenie nazwy firmy oraz dobranie odpowiednich kodów PKD. Nazwa JDG musi zawierać imię i nazwisko przedsiębiorcy – pozostała część jest dowolna, więc możesz dodać element opisujący branżę, usługę lub charakter działalności, np. Anna Kowalska Creative Studio.

Równie ważny jest dobór kodów PKD (Polska Klasyfikacja Działalności), czyli specjalnych oznaczeń określających rodzaj wykonywanej działalności gospodarczej. Każdy kod PKD składa się z ciągu cyfr przypisanych do konkretnej kategorii działalności, np.:

• PKD 47.91.Z – sprzedaż detaliczna prowadzona przez Internet lub domy sprzedaży wysyłkowej

• PKD 73.11.Z – działalność agencji reklamowych

• PKD 96.02.Z – fryzjerstwo i pozostałe zabiegi kosmetyczne

Musisz wybrać co najmniej jeden kod PKD, który będzie Twoją działalnością główną, oraz możesz dodać dowolną liczbę kodów pobocznych – to ważne, jeśli planujesz różne typy usług albo chcesz zostawić sobie przestrzeń na rozszerzenie oferty.

Dobrze dobrane kody PKD mają znaczenie nie tylko formalne, ale też praktyczne – wpływają np. na możliwość korzystania z niektórych form opodatkowania, ulg lub obowiązek uzyskania koncesji czy wpisów do rejestrów. Dlatego warto przeanalizować pełną listę PKD i wybrać te, które najlepiej odzwierciedlają realny zakres Twojego przyszłego biznesu.

#2 Określ miejsce prowadzenia działalności gospodarczej

Kolejnym ważnym elementem zakładania JDG jest wskazanie miejsca, w którym będzie prowadzona działalność. W formularzu CEIDG-1 musisz podać adres głównego miejsca wykonywania działalności, a w razie potrzeby także adres do korespondencji oraz dodatkowe miejsca prowadzenia działalności.

Miejsce prowadzenia działalności nie musi być lokalem typowo biurowym – może to być Twój dom, wynajęte biuro, coworking, magazyn czy nawet adres wirtualnego biura. Ważne, aby był to adres, pod którym możesz formalnie odbierać korespondencję i który spełnia wymogi sanitarne lub techniczne, jeśli Twoja działalność tego wymaga (np. gastronomia, usługi kosmetyczne).

#3 Dowiedz się, czy potrzebujesz licencji lub koncesji

Zanim zarejestrujesz działalność, upewnij się, czy wybrany rodzaj usług nie wymaga dodatkowych zezwoleń, licencji, koncesji lub wpisu do specjalnego rejestru działalności regulowanej. Nie każda firma może działać „od ręki” – w niektórych branżach konieczne jest spełnienie szczególnych wymogów prawnych, potwierdzenie kwalifikacji lub uzyskanie zgody odpowiedniego urzędu.

Do działalności regulowanych, licencjonowanych lub koncesjonowanych należą m.in.:

• transport osób i towarów (np. licencja transportowa),

• ochrona osób i mienia,

• handel paliwami, alkoholem lub wyrobami tytoniowymi,

• pośrednictwo finansowe, ubezpieczenia,

• turystyka i organizacja imprez turystycznych,

• usługi detektywistyczne,

• działalność medyczna,

• wyrób i rozlew wyrobów winiarskich i napojów spirytusowych,

• prowadzenie stacji kontroli pojazdów.

W przypadku niektórych branż wystarczy wpis do rejestru działalności regulowanej, w innych konieczne jest przejście procedury uzyskania licencji, koncesji lub zezwolenia. Brak wymaganych dokumentów może skutkować karami, a nawet zakazem prowadzenia działalności.

#4 Zarejestruj działalność gospodarczą w CEIDG

Rejestracja jednoosobowej działalności odbywa się poprzez złożenie wniosku CEIDG-1 – to najważniejszy krok, który formalnie czyni Cię przedsiębiorcą. Możesz to zrobić na trzy sposoby:

• online na stronie CEIDG (logując się profilem zaufanym, e-dowodem lub podpisem kwalifikowanym),

• osobiście w dowolnym urzędzie gminy lub urzędzie miasta, gdzie urzędnik wprowadzi dane do systemu,

• pocztą, wysyłając listem poleconym wniosek podpisany własnoręcznym podpisem wnioskodawcy poświadczonym przez notariusza.

We wniosku CEIDG-1 podajesz m.in.:

• dane osobowe (imię i nazwisko, imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia, rodzaj, numer i serię dowodu tożsamości, numer PESEL, obywatelstwo),

• numer NIP i REGON, jeśli wcześniej zostały nadane,

• nazwę firmy i adresy (zamieszkania, korespondencji, wykonywania działalności),

• kody PKD,

• datę rozpoczęcia działalności gospodarczej,

• liczbę pracowników, którą planujesz zatrudnić,

• informacje o ubezpieczeniu (ZUS, KRUS),

• dane właściwego urzędu skarbowego,

• informację o rachunkach bankowych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Nie musisz osobno występować o NIP i REGON – zostaną nadane automatycznie po przetworzeniu wniosku i pojawią się w systemie CEIDG.

WAŻNE: Złożenie wniosku do CEIDG jest bezpłatne.

#5 Wybierz formę opodatkowania

Wybór formy opodatkowania to jeden z najważniejszych etapów zakładania jednoosobowej działalności gospodarczej. Od tego zależy, ile podatku zapłacisz, jaką dokumentację będziesz musiał prowadzić oraz czy Twoje rozliczenia będą proste, czy nieco bardziej złożone. Decyzję podejmujesz już podczas wypełniania wniosku CEIDG-1 – dlatego warto wcześniej przeanalizować, która opcja będzie dla Ciebie najkorzystniejsza. Przy wyborze formy opodatkowania warto przeanalizować:

• przewidywane przychody i koszty,

• możliwość korzystania z ulg podatkowych,

• to, czy chcesz rozliczać się wspólnie z małżonkiem,

• obowiązki dotyczące ewidencji i księgowości,

• stawki ryczałtu dla Twojego PKD.

W Polsce przedsiębiorcy mogą wybrać jedną z czterech form opodatkowania:

• skalę podatkową,

• podatek liniowy,

• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,

• kartę podatkową.

Wszystkie te formy opodatkowania omówimy dokładniej w dalszej części artykułu. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości najlepiej skonsultować się z księgowym lub skorzystać z kalkulatora podatkowego – właściwy wybór opodatkowania może zmniejszyć Twoje zobowiązania podatkowe nawet o kilka tysięcy złotych rocznie!

#6 Zgłoś się do ZUS

Po zarejestrowaniu działalności w CEIDG kolejnym obowiązkiem jest zgłoszenie się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Choć samo zgłoszenie firmy do ZUS odbywa się automatycznie wraz z wnioskiem CEIDG-1, to jako przedsiębiorca musisz jeszcze wskazać, w jakim charakterze będziesz podlegać ubezpieczeniom – czyli złożyć odpowiednie formularze zgłoszeniowe.

Na zgłoszenie do ZUS masz 7 dni od rozpoczęcia działalności wskazanej w CEIDG. Możesz to zrobić przez PUE ZUS lub w oddziale ZUS, składając papierowy formularz.

Formularze do wyboru:

• ZUS ZUA – jeśli podlegasz pełnym ubezpieczeniom społecznym.

• ZUS ZZA – jeśli podlegasz wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Na starcie możesz skorzystać z preferencji dla nowych przedsiębiorców:

• Ulga na start (6 miesięcy) – płacisz tylko składkę zdrowotną.

• Preferencyjny ZUS (24 miesiące) – niższe składki społeczne.

• Mały ZUS Plus – dla przedsiębiorców o niskich przychodach (po zakończeniu preferencji).

Ważne, abyś już na tym etapie wiedział, z jakiej ulgi chcesz korzystać, bo wpływa to na wybór formularza i wysokość składek.

#7 Zarejestruj się jako podatnik VAT (opcjonalnie)

Nie każda jednoosobowa działalność musi być od razu podatnikiem VAT – wiele firm może korzystać ze zwolnienia podmiotowego (do limitu 200 000 zł rocznego obrotu) lub zwolnienia przedmiotowego, jeśli ich działalność na to pozwala. Zarejestrowanie się jako podatnik VAT jest jednak obowiązkowe w przypadku branż objętych ustawowym wymogiem, np. usług doradczych (z wyjątkiem doradztwa rolniczego), prawniczych, jubilerskich czy sprzedaży towarów akcyzowych.

Aby zarejestrować się do VAT, należy złożyć formularz VAT-R – możesz to zrobić elektronicznie albo osobiście w urzędzie skarbowym. Po zgłoszeniu urząd uaktualni dane przedsiębiorcy w rejestrze i – jeśli nie ma przeciwwskazań – dopisze Cię do wykazu podatników VAT (tzw. biała lista).

#8 Zadbaj o prowadzenie księgowości

Po rejestracji działalności musisz zdecydować, w jaki sposób będziesz prowadzić księgowość. JDG daje dużą dowolność – możesz robić to samodzielnie, korzystając z programów online, albo zlecić obsługę profesjonalnemu biuru rachunkowemu. Do wyboru masz przede wszystkim księgowość uproszczoną (KPiR lub ewidencja przychodów przy ryczałcie) oraz pełną księgowość – ta ostatnia dotyczy tylko niektórych przedsiębiorców, np. po przekroczeniu określonych limitów przychodów.

Prawidłowe prowadzenie ewidencji, wystawianie faktur, kontrola kosztów czy terminowe rozliczenia z urzędami to fundament bezproblemowego działania firmy, dlatego warto dobrze przemyśleć, kto będzie odpowiadał za tę część Twojego biznesu.

#9 Otwórz konto firmowe w banku

Choć prawo nie nakłada obowiązku posiadania konta firmowego na przedsiębiorców prowadzących JDG, w praktyce jest ono bardzo przydatne, a często wręcz konieczne. Osobne konto pozwala utrzymać porządek w finansach i ułatwia księgowanie. Dodatkowo w wielu sytuacjach – np. przy korzystaniu z terminala płatniczego, integracji z księgowością online czy przy transakcjach powyżej 15 000 zł – wymagane będzie konto przypisane wyłącznie do działalności.

Wybierając bank, zwróć uwagę na opłaty, funkcjonalność aplikacji, możliwość integracji z narzędziami księgowymi oraz dodatkowe korzyści dla przedsiębiorców, takie jak programy cashback, terminal za 0 zł czy promocje dla nowych firm.

Jednoosobowa działalność gospodarcza a ZUS

Prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą, masz obowiązek zgłoszenia się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i opłacania określonych składek. Dotyczy to zarówno ubezpieczenia społecznego, jak i zdrowotnego – choć ich zakres oraz wysokość mogą się różnić w zależności od etapu prowadzenia firmy oraz przyjętej formy opodatkowania.

Ubezpieczenie społeczne

Ubezpieczenia społeczne obejmują składki: emerytalną, rentową, wypadkową oraz – dobrowolną – chorobową. W przypadku JDG przedsiębiorca co do zasady podlega obowiązkowo wszystkim tym składkom oprócz chorobowej, którą może, ale nie musi opłacać. Dobrowolne przystąpienie do ubezpieczenia chorobowego daje prawo m.in. do zasiłku chorobowego i macierzyńskiego, dlatego dla wielu samozatrudnionych jest to istotna decyzja.

Wysokość składek zależy od podstawy ich wymiaru, która dla większości przedsiębiorców stanowi określony procent prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. Wyjątek stanowią okresy ulgowe dla początkujących, jednak o nich opowiemy w kolejnej części.

Ubezpieczenie zdrowotne

Ubezpieczenie zdrowotne w ZUS jest obowiązkowe dla każdego przedsiębiorcy i musi być opłacane niezależnie od tego, czy korzystasz z ulg na start, czy nie. Zapewnia ono dostęp do świadczeń medycznych finansowanych przez NFZ. Wysokość składki zdrowotnej zależy od wybranej formy opodatkowania i może być liczona od dochodu, ryczałtowego przychodu lub jako stała miesięczna kwota (dla karty podatkowej).

Ulgi w opłacaniu składek ZUS dla nowych firm

Początkujący przedsiębiorcy mogą liczyć na szereg ulg, które znacząco obniżają koszty prowadzenia firmy w pierwszych latach działalności. Zanim składki ZUS osiągną pełną wysokość, masz możliwość skorzystania z kilku preferencyjnych rozwiązań – od „Ulgi na start”, przez preferencyjny „Mały ZUS”, aż po „Mały ZUS Plus”, który uzależnia wysokość składek od przychodu i dochodu. Dodatkowo od niedawna dostępna jest opcja „wakacji od ZUS”, pozwalająca na miesięczną przerwę w opłacaniu składek. Znajomość zasad i warunków poszczególnych ulg pozwoli Ci wybrać najlepiej dopasowaną ścieżkę i realnie obniżyć koszty funkcjonowania firmy na starcie.

Ulga na start

Ulga na start to najbardziej podstawowa preferencja, z której mogą skorzystać osoby rozpoczynające działalność gospodarczą po raz pierwszy lub podejmujące ją ponownie po co najmniej 60 miesiącach przerwy. Przez pierwsze 6 miesięcy prowadzenia firmy przedsiębiorca jest zwolniony z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe). Płaci jedynie składkę zdrowotną.

Ulga na start ma na celu ułatwić wejście w świat biznesu osobom, które dopiero budują stabilność finansową swojej firmy. Warto jednak zauważyć, że czas korzystania z tej ulgi nie wlicza się do stażu ubezpieczeniowego ani nie generuje kapitału emerytalnego – przedsiębiorca przez pół roku nie nabywa więc praw do przyszłych świadczeń z ZUS.

Mały ZUS (preferencyjne składki ZUS)

Po zakończeniu ulgi na start większość początkujących przedsiębiorców przechodzi na preferencyjne składki ZUS, obowiązujące przez kolejne 24 miesiące. W tym okresie podstawą wymiaru składek jest jedynie 30% minimalnego wynagrodzenia – dzięki czemu comiesięczne obciążenia są znacząco niższe niż w standardowym ZUS-ie. Przedsiębiorca opłaca wszystkie obowiązkowe składki społeczne: emerytalną, rentową, wypadkową oraz – jeśli chce – dobrowolną chorobową. Preferencyjny ZUS nie dotyczy jednak składki zdrowotnej, która zawsze musi być opłacana w pełnej wysokości, zależnej od wybranej formy opodatkowania.

Mały ZUS Plus

Mały ZUS Plus to kolejny program wsparcia, dostępny po zakończeniu preferencyjnych składek, ale tylko dla przedsiębiorców o stosunkowo niskich dochodach. Aby z niego skorzystać, firma musi spełnić m.in. warunek przychodu z poprzedniego roku na poziomie nieprzekraczającym określonego limitu ustawowego oraz prowadzenia działalności co najmniej 60 dni w roku poprzednim.

W tym przypadku wysokość składek społecznych jest uzależniona od dochodu przedsiębiorcy – im niższy dochód, tym niższe składki. Program można stosować maksymalnie przez 36 miesięcy w ciągu 60 miesięcy prowadzenia firmy. Jest to znaczące odciążenie dla przedsiębiorców, którzy nie generują jeszcze wysokich przychodów, ale zakończyli już okres preferencyjny i nie mogą wrócić do niższych składek.

Wakacje od ZUS

„Wakacje od ZUS” to stosunkowo nowe rozwiązanie, które pozwala przedsiębiorcy raz w roku skorzystać z miesięcznego zwolnienia z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Z tej ulgi można skorzystać w dowolnym miesiącu roku – wystarczy złożyć odpowiedni wniosek przez PUE ZUS. Ulga nie obejmuje składki zdrowotnej, ale nadal stanowi realne wsparcie finansowe dla przedsiębiorców – szczególnie w okresach mniejszej płynności lub sezonowych spadków dochodów.

Ile wynosi składka zdrowotna przy jednoosobowej działalności gospodarczej?

Wysokość składki zdrowotnej w JDG zależy przede wszystkim od wybranej formy opodatkowania oraz – w większości przypadków – od wysokości twoich dochodów lub przychodów. Od 2022 r. przedsiębiorcy nie mogą już odliczać składki zdrowotnej od podatku, a sama składka jest obliczana według odmiennych zasad dla każdego sposobu rozliczenia.

Skala podatkowa

Jeżeli rozliczasz PIT na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej (12% i 32%), twoja składka zdrowotna wynosi 9% dochodu z działalności gospodarczej. Jeśli w danym miesiącu twój dochód jest niższy lub równy 75% minimalnego wynagrodzenia, składkę oblicza się od tej minimalnej podstawy. W 2025 r. minimalne wynagrodzenie wynosi 4666 zł, więc minimalna podstawa to 3499,50 zł, a minimalna składka zdrowotna – 314,96 zł miesięcznie.

Podatek liniowy

Przedsiębiorcy korzystający z PIT liniowego (19%) płacą składkę zdrowotną w wysokości 4,9% dochodu. Tu również działa zasada minimalnej składki – jeśli twój miesięczny dochód jest niższy niż 75% minimalnego wynagrodzenia, zapłacisz 314,96 zł.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Ryczałtowcy płacą składkę zdrowotną w oparciu o zryczałtowaną podstawę, zależną od przychodu z poprzedniego roku. W 2025 r. składka miesięczna wynosi:

Roczny przychód	Składka miesięczna 2025	Składka roczna 2025
poniżej 60 000 zł	461,66 zł	5539,92 zł
60 000–300 000 zł	769,43 zł	9233,16 zł
powyżej 300 000 zł	1384,97 zł	16 619,64 zł

Kwoty te zależą od przeciętnego wynagrodzenia w IV kwartale poprzedniego roku – w IV kw. 2024 wyniosło ono 8549,18 zł.

Karta podatkowa

Dla przedsiębiorców na karcie podatkowej składka zdrowotna liczona jest zawsze od 75% minimalnego wynagrodzenia, niezależnie od rzeczywistych dochodów. Oznacza to, że w roku składkowym od 1 lutego 2025 r. do 31 stycznia 2026 r. miesięczna składka wynosi również 314,96 zł.

Jednoosobowa działalność gospodarcza a podatek dochodowy

Jednoosobowa działalność gospodarcza w Polsce podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT), którego forma zależy od decyzji przedsiębiorcy. Osoby prowadzące własną działalność gospodarczą mają do wyboru 4 formy opodatkowania. Przyjrzymy się teraz każdej z nich.

Opodatkowanie na zasadach ogólnych, czyli skala podatkowa

Opodatkowanie jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG) na zasadach ogólnych, zwane skalą podatkową, to progresywny system podatku dochodowego (PIT) z dwoma progami: 12% do 120 000 zł dochodu rocznie i 32% od nadwyżki powyżej tej kwoty. Kwota wolna od podatku wynosi 30 000 zł, co odpowiada kwocie zmniejszającej podatek w wysokości 3 600 zł rocznie (12% z 30 000 zł), automatycznie stosowanej przy rozliczeniach.

Podstawa opodatkowania to dochód, czyli przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu (KUP), dokumentowane w księdze przychodów i rozchodów (KPiR). Przedsiębiorca rozlicza zaliczki na PIT miesięcznie (do 20. dnia następnego miesiąca) lub kwartalnie, a roczne zeznanie składa do 30 kwietnia na formularzu PIT-36. System ten umożliwia korzystanie z większości ulg (np. na dzieci, internet, rehabilitację) i odliczeń, co czyni go atrakcyjnym dla JDG z niskimi lub średnimi dochodami.

Podatek liniowy

Podatek liniowy to forma opodatkowania jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG) stawką 19% od dochodu, czyli przychodu pomniejszonego o koszty uzyskania przychodu (KUP), bez względu na wysokość dochodu. Nie przysługuje kwota wolna od podatku (30 000 zł) ani większość ulg (np. na dzieci czy internet).

Stawka liniowa podatku wymaga prowadzenia księgi przychodów i rozchodów (KPiR), podobnie jak przy skali podatkowej. Zaliczki na PIT rozlicza się miesięcznie (do 20. dnia następnego miesiąca) lub kwartalnie, a roczne zeznanie składa na PIT-36L do 30 kwietnia. Forma ta opłaca się przy dochodach powyżej 120 000 zł rocznie, gdzie unika się progu 32% ze skali podatkowej.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to uproszczona forma opodatkowania jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG), w której podatek płaci się od przychodu (bez odliczania kosztów uzyskania przychodu), z różnymi stawkami zależnymi od rodzaju działalności – np. 17% dla wolnych zawodów, 15% dla usług niematerialnych, 8,5% dla usług, 5,5% dla produkcji/budownictwa, 3% dla handlu czy 2% dla przetwórstwa roślinno-zwierzęcego.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych przysługuje jednoosobowym działalnościom gospodarczym z przychodami nieprzekraczającymi 2 mln euro rocznie (ok. 8 569 200 zł w 2025 r.), pod warunkiem braku sprzedaży towarów na rzecz byłego pracodawcy z ostatnich 2 lat. Wymaga prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów zamiast pełnej księgi. Zaliczki na ryczałt wpłaca się miesięcznie (do 20. dnia następnego miesiąca) lub kwartalnie, a roczne zeznanie na PIT-28 składa do 30 kwietnia.

Karta podatkowa

Karta podatkowa to najprostsza forma opodatkowania jednoosobowej działalności gospodarczej, polegająca na płaceniu zryczałtowanej, stałej kwoty podatku dochodowego miesięcznie, niezależnie od wysokości przychodów czy dochodu. Wysokość podatku ustala naczelnik urzędu skarbowego na wniosek przedsiębiorcy, biorąc pod uwagę rodzaj działalności (głównie usługi, handel, produkcja), liczbę pracowników, lokalizację firmy i liczbę mieszkańców miejscowości. Żeby móc skorzystać z tej formy opodatkowania, należy spełniać ściśle określone warunki. Podatnik nie musi prowadzić księgi przychodów i rozchodów ani rozliczać kosztów, co znacznie upraszcza formalności.

JDG a emerytura

Każdy przedsiębiorca jest zobowiązany do odprowadzania składek ZUS, w tym składki emerytalnej, która stanowi podstawę wyliczania świadczenia w momencie przejścia na emeryturę. Im wyższa jest podstawa, od której płaci się składki, tym wyższa będzie przyszła emerytura. Wiele osób prowadzących działalność gospodarczą decyduje się na opłacanie składek od minimalnej podstawy, zwłaszcza w pierwszych latach działalności lub w ramach preferencyjnego ZUS dla nowych firm.

Choć takie rozwiązanie zmniejsza bieżące koszty, przekłada się na niższe świadczenie emerytalne w przyszłości. Warto więc rozważyć dobrowolne zwiększenie podstawy składek, aby w dłuższej perspektywie zabezpieczyć wyższe świadczenie emerytalne. Ostateczna wysokość emerytury zależy nie tylko od podstawy składek, ale też od długości okresu, w którym były one regularnie opłacane – im dłużej i konsekwentniej przedsiębiorca wpłaca składki, tym większe jest jego zabezpieczenie na emeryturze.

Przeczytaj także: Działalność gospodarcza a emerytura

Jakie są koszty prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG)

Prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej wiąże się z wieloma obowiązkowymi i opcjonalnymi kosztami. Choć najczęściej największe obciążenia finansowe stanowią składki ZUS oraz podatek dochodowy, to nie są one jedynymi kosztami, które należy uwzględnić. Prowadząc działalność, przedsiębiorca ponosi również szereg wydatków operacyjnych, administracyjnych i inwestycyjnych, które mogą mieć duży wpływ na rentowność firmy. Jakie są koszty prowadzenia JDG?

• Składki ZUS – ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe i, opcjonalnie, chorobowe) oraz zdrowotne.

• Podatek dochodowy – jego wysokość zależy od wysokości dochodu i wybranej formy opodatkowania.

• Koszty księgowości – niższe przy samodzielnym prowadzeniu księgowości np. w programach online; wyższe przy korzystaniu z usług biura rachunkowego.

• Koszty operacyjne i eksploatacyjne – wynajem biura lub coworkingu, media (prąd, woda, ogrzewanie), Internet, telefon, zakup materiałów, towarów, narzędzi, sprzętu, transport, paliwo, leasing samochodu, reklama i marketing.

• Podatek VAT – jeśli przedsiębiorca jest VAT-owcem.

• Opłaty lokalne i branżowe – koncesje, pozwolenia, licencje (dla wybranych branż).

• Inwestycje w rozwój firmy – szkolenia, kursy, rozwój kompetencji, oprogramowanie, systemy informatyczne, rozbudowa lub modernizacja sprzętu, targi, konferencje, udział w wydarzeniach branżowych.

Wady i zalety prowadzenia działalności gospodarczej

Zanim zdecydujesz się na założenie jednoosobowej działalności gospodarczej, warto dokładnie poznać jej plusy i minusy. JDG daje dużą niezależność i elastyczność, ale wiąże się też z pewnym ryzykiem i obowiązkami, których nie można ignorować. W tej sekcji przyjrzymy się najważniejszym zaletom i wadom prowadzenia własnej firmy.

Zalety jednoosobowej działalności gospodarczej:

• Szybka i prosta rejestracja – JDG można założyć w ciągu kilku minut poprzez formularz CEIDG, a wszystkie formalności są ograniczone do niezbędnego minimum. Nie wymaga to wkładu kapitałowego ani skomplikowanej dokumentacji.

• Niskie koszty początkowe – rozpoczęcie działalności nie wymaga dużych inwestycji, co czyni JDG atrakcyjną opcją dla freelancerów, specjalistów czy małych firm usługowych.

• Pełna kontrola nad firmą – właściciel samodzielnie podejmuje wszystkie decyzje biznesowe, od strategii sprzedaży po wybór partnerów i dostawców.

• Elastyczność działania – przedsiębiorca może samodzielnie wybrać formę opodatkowania, korzystać z ulg ZUS dla nowych firm, prowadzić działalność zdalnie lub w różnych branżach w zależności od potrzeb i możliwości.

• Bezpośredni kontakt z klientem – JDG pozwala na szybkie reagowanie na potrzeby klientów, budowanie relacji i rozwijanie marki osobistej, co jest szczególnie ważne w działalności usługowej.

Wady jednoosobowej działalności gospodarczej:

• Pełna odpowiedzialność majątkowa – przedsiębiorca odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania firmy, co oznacza większe ryzyko finansowe w przypadku problemów z płynnością finansową.

• Stałe obowiązki księgowe i podatkowe – nawet przy najprostszej formie rozliczeń, jak ryczałt czy skala podatkowa, należy regularnie prowadzić ewidencję przychodów i kosztów oraz opłacać składki ZUS i podatki.

• Brak urlopu i świadczeń chorobowych – przerwa w pracy oznacza brak dochodu, a formalnie przedsiębiorca nie ma prawa do płatnego urlopu wypoczynkowego.

• Ograniczone możliwości finansowania – w porównaniu do spółek kapitałowych JDG trudniej uzyskać kredyt inwestycyjny, leasing czy wsparcie od inwestorów.

Często zadawane pytania

Czy działalność jednoosobowa wymaga posiadania pieczątki?

Nie, prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej nie wymaga posiadania pieczątki. W polskim prawie nie ma obowiązku, aby JDG posiadała pieczątkę firmową – dokumenty, faktury czy umowy są w pełni ważne bez niej, jeśli zawierają niezbędne dane przedsiębiorcy, takie jak imię i nazwisko, NIP oraz adres. Pieczątka może być jednak praktycznym ułatwieniem w codziennej pracy – przyspiesza podpisywanie faktur, umów czy dokumentów dla kontrahentów.

Czy działalność jednoosobowa wymaga posiadania kasy fiskalnej?

Prowadząc JDG nie zawsze trzeba mieć kasę fiskalną. Obowiązek zależy od rodzaju sprzedawanych towarów lub usług oraz wysokości obrotu. Jeśli sprzedaż osobom prywatnym przekroczy 20 000 zł rocznie, trzeba mieć kasę. Niektóre branże, jak fryzjerstwo czy sprzedaż e-papierosów, muszą mieć kasę od pierwszej transakcji.

Czy na JDG można zatrudniać pracowników?

Tak, osoba prowadząca JDG może zatrudniać pracowników. Trzeba wtedy zarejestrować się w ZUS jako płatnik składek, odprowadzać składki i podatki za pracowników oraz prowadzić dokumentację kadrowo-płacową. „Jednoosobowa” odnosi się tylko do właściciela, nie do liczby pracowników.

Czy można łączyć pracę na etacie z działalnością gospodarczą?

Tak, w Polsce możliwe jest łączenie pracy na etacie z prowadzeniem działalności gospodarczej, jednak wymaga to uwzględnienia kilku ważnych kwestii. Przede wszystkim należy sprawdzić umowę o pracę, aby upewnić się, że nie zawiera ona zakazu konkurencji. Dodatkowo, prowadzenie własnej firmy wiąże się z obowiązkami podatkowymi i składkowymi – trzeba odprowadzać składki ZUS i rozliczać podatek dochodowy oddzielnie od etatu. Ważne jest też unikanie konfliktu interesów, czyli nieprowadzenie działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani wykorzystywania jego zasobów w ramach własnej firmy.