Czy czasem pracy kierowcy są czynności spedycyjne? Sprawdź, jak to wygląda w praktyce!

Zadaniem kierowcy jest przejazd z punktu A do punktu B. Czy jednak na tym kończą się jego obowiązki? Jak się okazuje, do czasu pracy kierowcy wlicza się o wiele więcej. Sprawdź, jak wygląda ta kwestia jeśli chodzi o czynności spedycyjne.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Co zalicza się do czasu pracy kierowcy zgodnie z przepisami?

• Czy czynności spedycyjne mogą być uznane za czas pracy kierowcy?

• Jakie przepisy regulują czas pracy kierowców i ich obowiązki?

• Czy kierowca może wykonywać czynności spedycyjne w ramach swojej pracy?

• Jakie są konsekwencje niewłaściwego ewidencjonowania czasu pracy kierowcy?

• Jak rozliczane są dodatkowe obowiązki kierowców, w tym spedycja?

• Jakie są różnice między czasem prowadzenia pojazdu, czasem pracy a dyżurem kierowcy?

• Jak wygląda sytuacja w praktyce – co na ten temat mówią firmy transportowe?

Czas pracy kierowcy zawodowego - co mówią przepisy?

Praca w transporcie drogowym rządzi się swoimi prawami. Kierowcy zawodowi spędzają za kółkiem długi czas, często pracując w niestandardowych godzinach. Po to, by zapewnić bezpieczeństwo na drogach oraz chronić prawa pracowników, czas ich pracy podlega ścisłym regulacjom. Jakie zasady obowiązują kierowców?

Czas pracy kierowcy - zasady ogólne

Czas pracy kierowcy obejmuje nie tylko samo prowadzenie pojazdu, ale także wszystkie czynności związane z przewozem, takie jak:

• załadunek i rozładunek (nawet jeśli kierowca pełni tylko nadzór),

• pomoc pasażerom przy wsiadaniu i wysiadaniu,

• niezbędne formalności administracyjne,

• dbanie o stan techniczny pojazdu,

• utrzymanie pojazdu w czystości.

Do czasu pracy wlicza się również okresy pozostawania w gotowości do pracy, np. oczekiwanie na załadunek lub rozładunek, jeśli ich czas trwania nie był możliwy do przewidzenia.

Jednak definicja czasu pracy kierowcy nie jest tak elastyczna, jak mogłoby się wydawać. Wciąż są rzeczy, które się w niej nie mieszczą. Nie zalicza się do niej czas dyżuru, podczas którego kierowca nie wykonuje pracy, przerw w pracy wynikających z równoważnego systemu czasu pracy oraz odpoczynku dobowego i tygodniowego.

Podstawowa zasada dotycząca wymiaru czasu pracy kierowców mówi, że nie może on przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin tygodniowo w okresie rozliczeniowym wynoszącym 4 miesiące. Praca powyżej tego limitu jest uznawana za nadgodziny, które muszą być odpowiednio rekompensowane.

👉🏻 Zobacz oferty pracy dla kierowców.

Przerwy i odpoczynek – co przysługuje kierowcy?

Kierowcy mają prawo do przerw w pracy, a nawet są zobowiązani do ich odbywania ze względów bezpieczeństwa. Przerwa powinna następować za każdym razem, gdy kierowca spędzie 4,5 godziny za kółkiem.

Dodatkowo kierowcy muszą przestrzegać zasad dotyczących odpoczynku:

• Odpoczynek dobowy – Co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku w ciągu każdej doby. W wyjątkowych przypadkach może być on podzielony na dwie części (np. 3 + 9 godzin).

• Odpoczynek tygodniowy – Minimum 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, choć w szczególnych sytuacjach może zostać skrócony do 24 godzin.

Maksymalny czas prowadzenia pojazdu

Oprócz regulacji dotyczących ogólnego czasu pracy, przepisy określają również limity dotyczące samego prowadzenia pojazdu:

• Dzienny czas prowadzenia – Maksymalnie 9 godzin (może być wydłużony do 10 godzin dwa razy w tygodniu).

• Tygodniowy czas prowadzenia – Maksymalnie 56 godzin.

• Dwutygodniowy czas prowadzenia – Maksymalnie 90 godzin.

• Po każdej 4,5-godzinnej jeździe kierowca musi zrobić przerwę wynoszącą 45 minut (może być podzielona na 15 + 30 minut).

Pracodawcy mogą stosować różne systemy czasu pracy, np. równoważny czas pracy, który pozwala na wydłużenie dnia pracy do 10 godzin w zamian za krótsze dni pracy w innych okresach. Jednak nadal obowiązuje zasada, że w okresie rozliczeniowym średni tygodniowy czas pracy nie może przekroczyć 40 godzin.

 

💡Przeczytaj także: Czas pracy – kompleksowy przewodnik po definicjach i zasadach [+ wymiar czasu pracy w 2025 roku]

Godziny nadliczbowe a czas pracy kierowcy

Jeśli kierowca pracuje dłużej niż przewidują normy, jego czas pracy wchodzi w nadgodziny, które muszą być wynagrodzone zgodnie z przepisami. Nadgodziny mogą wynikać z przekroczenia dobowej normy czasu pracy, przekroczenia tygodniowej normy czasu pracy lub pracy w dni wolne od pracy, jeśli nie zostaną one zrekompensowane innym dniem wolnym.

Przepisy regulujące czas pracy kierowcy

Czas pracy kierowców zawodowych w Polsce jest regulowany przez kilka aktów prawnych. Ich celem jest nie tylko zapewnienie bezpieczeństwa na drogach, ale także ochrona zdrowia i praw pracowników branży transportowej.

Ustawa o czasie pracy kierowców

Podstawowym dokumentem regulującym czas pracy kierowców w Polsce jest Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz.U. 2004 Nr 92 poz. 879). Określa ona:

• Maksymalny czas prowadzenia pojazdu, zarówno dzienny, tygodniowy, jak i dwutygodniowy.

• Obowiązkowe przerwy, np. po 4,5 godzinach jazdy kierowca musi zrobić przerwę.

• Minimalne okresy odpoczynku zarówno dziennego, jak i tygodniowego.

Rozporządzenie (WE) nr 561/2006

Na poziomie unijnym znaczące jest także Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 561/2006, które:

• Harmonizuje przepisy socjalne w transporcie drogowym na terenie UE.

• Ustala limity czasu prowadzenia pojazdu (np. maksymalnie 9 godzin dziennie, z możliwością wydłużenia do 10 godzin dwa razy w tygodniu).

• Wskazuje obowiązkowe przerwy i odpoczynki, których przestrzeganie jest monitorowane m.in. za pomocą tachografów.

Oba te akty prawne zapewniają spójność zasad dotyczących czasu pracy kierowców, umożliwiając skuteczne egzekwowanie przepisów. Stanowią one doprecyzowanie ogólnych zapisów Kodeksu pracy i pozwalają uniknąć nadmiernego obciążenia kierowców.

Czy czynności spedycyjne to czas pracy kierowcy?

Odpowiedź na pytanie o obowiązki kierowcy wydaje się banalna. Powinien on prowadzić pojazd i dotrzeć do celu. Jednak w rzeczywistości jego praca nie kończy się na samej jeździe. W trakcie realizacji przewozu wykonuje także inne zadania, w tym czynności spedycyjne.

Czynności spedycyjne wykonywane przez kierowcę

• Planowanie trasy i organizację przewozu.

• Odbiór i sprawdzenie dokumentów transportowych.

• Załadunek i rozładunek towaru (jeśli jest to częścią jego obowiązków).

• Nadzór nad poprawnym zabezpieczeniem ładunku.

• Kontakt z klientami, przewoźnikami i nadawcami ładunków.

• Obsługę systemów telematycznych i raportowanie przebiegu trasy.

Czy zatem spedycja wlicza się do czasu pracy kierowcy? Jak najbardziej. Wszystkie powyższe czynności są wykonywane w czasie, gdy kierowca pozostaje do dyspozycji pracodawcy. W związku z tym zgodnie z przepisami zaliczają się do jego czasu pracy, nawet jeśli nie obejmują bezpośrednio prowadzenia pojazdu.

Co grozi za niewłaściwe ewidencjonowanie czasu pracy kierowcy?

Prawidłowe ewidencjonowanie czasu pracy kierowcy to obowiązek pracodawcy, który ma istotne znaczenie zarówno dla przestrzegania przepisów, jak i dla praw kierowcy. Pracodawca musi nie tylko poinformować kierowcę o stosowanych u niego zasadach dotyczących czasu pracy, ale także uzyskać od niego pisemne oświadczenie o zatrudnieniu (lub jego braku) u innego pracodawcy.

Ustawa przewiduje kilka sposobów prowadzenia ewidencji czasu pracy kierowców, w tym zapisy na wykresówkach, wydruki z karty kierowcy i tachografu cyfrowego oraz pliki pobrane z karty kierowcy i tachografu cyfrowego. Ewidencję należy przechowywać przez trzy lata i udostępniać kierowcy na jego wniosek.

Kary za brak lub fałszowanie ewidencji

Nieprawidłowe ewidencjonowanie czasu pracy może skutkować poważnymi konsekwencjami:

• Brak ewidencji – Grzywna od 1 000 zł do 30 000 zł za każdy przypadek.

• Fałszowanie dokumentacji – Kara od 1 000 zł do 30 000 zł, a w skrajnych przypadkach nawet kara pozbawienia wolności do 5 lat.

Nieuczciwi pracodawcy czasem próbują manipulować ewidencją, aby obniżyć wynagrodzenie kierowcy lub ukryć nadgodziny. Dlatego warto znać swoje prawa i regularnie sprawdzać, czy czas pracy jest rejestrowany zgodnie z przepisami.

Jak rozliczać spedycję i dodatkowe obowiązki kierowców?

Prawidłowe rozliczenie czasu pracy kierowcy wymaga uwzględnienia wszystkich czynności związanych z wykonywaniem transportu drogowego. Oprócz prowadzenia pojazdu, obejmuje to również załadunek, rozładunek, czynności spedycyjne oraz nadzór nad ładunkiem. Ewidencjonowanie tych aktywności jest obowiązkowe i to właśnie ono zapewnia zgodności z przepisami. Dopełnienie tego zobowiązania pozwala uniknąć potencjalnych kar za nieprawidłowe prowadzenie ewidencji czasu pracy.

Przy prawidłowo liczonym czasie pracy, wynagrodzenie kierowców powinno uwzględniać:

• Normalne wynagrodzenie za każdą przepracowaną godzinę

• Dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych (50% lub 100% stawki)

• Możliwość wprowadzenia zaliczek na dyżur

• Dodatkowo, w przypadku pracy w porze nocnej, kierowcy mogą mieć prawo do dodatkowych wynagrodzeń

Ważne jest, aby zarówno kierowcy, jak i pracodawcy byli świadomi obowiązku dokładnego dokumentowania czasu pracy, w tym wszystkich dodatkowych czynności. Zadaniem kierowcy jest precyzyjne rejestrowanie godzin jazdy, czasu odpoczynku, przerw oraz wykonywania innych zadań związanych z zatrudnieniem. Pracodawca natomiast ma obowiązek prowadzenia ewidencji czasu pracy na podstawie zapisów z tachografów oraz innych dokumentów potwierdzających czas pracy i rodzaj wykonywanej czynności.

Prowadzenie pojazdu, czas pracy, dyżur kierowcy - co odróżnia te pojęcia?

Jeśli chcesz rozeznać się w sytuacji jako kierowca, musisz znać branżową terminologię i oddzielać najważniejsze pojęcia. Prawidłowe rozumienie tych terminów jest kluczowe zarówno dla kierowców, jak i pracodawców, ponieważ od tego zależy przestrzeganie przepisów dotyczących czasu pracy.

Prowadzenie pojazdu

Prowadzenie pojazdu to oczywiście moment, gdy kierowca faktycznie siedzi za kółkiem i jedzie. Ten czas jest mocno regulowany. Maksymalnie 9 godzin dziennie, a dwa razy w tygodniu można pojechać do 10 godzin. Wlicza się do czasu pracy i przysługuje za niego zapłata.

Czas pracy kierowcy

Czas pracy kierowcy to już szersze pojęcie. Obejmuje wszystkie czynności związane z wykonywaniem przewozu drogowego. Oprócz prowadzenia pojazdu, wlicza się do niego również:

• Załadunek i rozładunek towarów,

• Czynności spedycyjne,

• Nadzór nad pasażerami,

• Zapewnienia bezpieczeństwa osób i mienia.

• Prace administracyjne związane z przewozem.

• Oczekiwanie na załadunek lub rozładunek, których przewidywany czas trwania może być różny.

• Inne prace podejmowane w celu wykonania zadania służbowego.

Za wszystkie te czynności kierowca otrzymuje wynagrodzenie, mimo że część z nich nie obejmuje prowadzenia pojazdu. Wciąż jednak pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy i wykonuje na jego rzecz czynności. których

Dyżur kierowcy

Dyżur to czas, w którym kierowca jest dostępny do pracy, ale nie wykonuje aktywnych obowiązków. Oznacza to, że może być w gotowości do działania (np. czeka na załadunek), ale nie prowadzi pojazdu ani nie wykonuje innych czynności związanych z pracą. Czas dyżuru nie jest wliczany do czasu pracy, jeśli kierowca nie wykonuje żadnych obowiązków. W przypadku dyżuru kierowca nie ma prawa do wynagrodzenia za ten czas, chyba że zostanie wezwany do podjęcia działań.

Znając te pojęcia możesz łatwo wywnioskować, które z nich oznaczają dla Ciebie płatny czas. Dwa pierwsze wiążą się z wypełnianiem zadania służbowego, nawet jeśli nie jest to bezpośrednio wykonywanie przewozu drogowego. Dyżur jednak, choć pozornie wymaga gotowości do wykonywania pracy, nie będzie wynagradzany, dopóki przełożony nie wyda polecenia.

Czas pracy kierowcy - co na to firmy transportowe?

Przepisy to jedno, a realia branży to czasem zupełnie inna historia. Choć prawo reguluje czas pracy kierowców, nie brakuje przypadków łamania przepisów, manipulacji i prób omijania zasad. Oto trzy głośne afery, które pokazują, jak wygląda rzeczywistość za kółkiem:

• Kierowca wywalczył 36 tys. zł za miesiąc pracy – Choć za trzy tygodnie pracy otrzymał tylko 2400 zł, sam wyliczył należne wynagrodzenie według pakietu mobilności i udowodnił w sądzie, że zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy powinien dostać blisko 37 tys. zł.

• Układ z inspekcją i brak kontroli – Holenderska firma AB Texel przez umowę z tamtejszą inspekcją drogową unikała kontroli, co doprowadziło do masowych manipulacji czasem pracy, a nawet jazdy bez tachografów.

• Kierowcy Amazona zmuszani do łamania przepisów – Truckerzy z Europy Wschodniej opowiedzieli „Guardianowi” o praktykach takich jak manipulowanie tachografami czy wstrzymywanie wypłat. Winą obarczają podwykonawców giganta e-commerce.

Patologie w transporcie istnieją, ale ich skala może się zmniejszyć, jeśli kierowcy będą znali swoje prawa i głośno zgłaszali naruszenia. Jak pokazuje przykład jednego z kierowców, walka o swoje może się opłacić. Warto też pamiętać, że nie wszystkie przedsiębiorstwa w branży dopuszczają się podobnych praktyk. Jeśli planujesz więc karierę w tej branży, sprawdzaj opinie o firmach, które ogłaszają się na portalach pracy.

Branża transportowa Cię nie zachęca? Zobacz oferty pracy w logistyce!

Praca kierowcy a czynności spedycyjne - najważniejsze informacje

Czynności spedycyjne, takie jak planowanie trasy, odbiór dokumentów transportowych, załadunek, rozładunek towarów czy kontakt z klientami, wliczają się do czasu pracy kierowcy. Wszystkie te działania są wykonywane, gdy kierowca jest do dyspozycji pracodawcy, więc zgodnie z przepisami, stanowią część jego czasu pracy.

Najważniejsze informacje

• Czas pracy kierowcy obejmuje prowadzenie pojazdu, załadunek, rozładunek towarów, czynności spedycyjne oraz nadzór nad ładunkiem.

• Czynności spedycyjne, mimo że nie dotyczą bezpośrednio jazdy, wliczają się do czasu pracy kierowcy, ponieważ są wykonywane w trakcie wykonywania obowiązków zawodowych.

• Przepisy określają maksymalne limity czasu prowadzenia pojazdu oraz wymagane przerwy i odpoczynki.

• Prawidłowe ewidencjonowanie czasu pracy kierowcy jest obowiązkowe i konieczne do uniknięcia kar.

Należy więc zawsze pamiętać, że czynności spedycyjne, które są integralną częścią pracy kierowcy, wliczają się do jego czasu pracy, nawet jeśli nie obejmują prowadzenia pojazdu. Prawidłowe ewidencjonowanie tych działań jest pozwala zapewnić zgodność z przepisami i uniknąć konsekwencji prawnych.